TY - JOUR ID - 118 TI - احتباک و آثار معنایی آن در تفسیر قرآن JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 6 LA - fa SN - 2008-1987 AU - Mohammad, Naghibzadeh AD - استادیار - موسسه امام خمینی Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 6 IS - 1 SP - 93EP - 111قرآن ,تفسیر ,علوم بلاغی ,علم بدیع ,آثار معنایی بدیع ,احتباک ,DO - AB - «احتباک» در بدیع، بدین معناست که در دو کلام پیاپی، از جمله‌ی اول، قسمتی ـ که مشابه آن در جمله‌ی دوم بیان شده است ـ حذف شود و از جمله‌ی دوم نیز بخشی ـ که در جمله‌ی اول بدان اشاره شده است ـ حذف گردد. این صنعت با خلق ظرفیت های معنایی در بخشی از آیات قرآن، معنای گسترده ای را در قالبی محدود، به نمایش می گذارد که پژوهش در آن، نشانگر تأثیر علم بدیع در تفسیر است؛ به این صورت: الف. گاه ایجاز، اقتضا می کند در دو موضوع متقابل با احکام جداگانه ، تنها به اصل یکی از دو موضوع و حکم موضوع دیگر، پرداخته شود تا شنونده، اصل متقابل دیگر و حکم لنگه‌ی مذکور در کلام را خود کشف کند. ب. گاهی که دو طرف تشبیه انطباق کامل ندارند به مدد احتباک، عدم انطباق ظاهری توجیه می شود. ج. در برخی آیات، که دو فعل متفاوت از حیث زمان به کار رفته و شبهه‌ی ناهماهنگی پدید آورده است، صنعت احتباک چنین مواردی را تحلیل می کند. د. احتباک، برخی از شبهات محتوایی آیات و ناسازگاری ظاهری میان آنها را پاسخ می دهد. این مقاله، حاوی نمونه های متعدد قرآنی و تفسیری در این زمینه است. UR - https://qoranshenakht.nashriyat.ir/node/118 L1 - https://qoranshenakht.nashriyat.ir/sites/qoranshenakht.nashriyat.ir/files/article-files/5_6.pdf ER -