, Volume 9, Issue 2, No 17, Year 2025 , Pages 115-134

    Religious Intellectual Genealogy of Nazzam Neyshaburi

    Writers:
    Ahmad Mohammadi Majd / Assistant Professor of MIU / mmmmmmmmajd.ahmad@yahoo.com
    Abstract: 
    Truthfulness and expressing the facts is among the invaluable characteristics in scientific researches. Unfortunately, sometimes, due to various reasons, issues are raised which are not yet established; Like what Dhahabī has said about Nazzām Neyshaburi, the famous commentator, that" there is no evidence to prove his Shiism in his commentary. This paper seeks to study this view and exposes the criterion of its truth and falsehood for the truth seekers. Meanwhile, we try as well to find out one of the most important characters of commentators’ biography which is their intellectual and religious genealogy. In this regard, we have confined to what the Nazzam has stated about his cognitive and religious view in his invaluable interpretation- Gharaeb al-Qur’ān and Rghaeb al-Fūrqān.Wherever Nazzām has found an opportunity to express his religious beliefs, in his interpretation
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تبارشناسی فکری‌‌ ـ مذهبی نظّام نیشابوری
    Abstract: 
    حق گویی و بیان واقعیات از جمله شاخصه های ارزشمند در تحقیقات علمی است، ولی متأسفانه گاهی به علل گوناگون، مطالبی قابل تأمل و بررسی مطرح می گردد؛ مانند آنچه ذهبی درباره‌ی نظّام نیشابوری، مفسر شهیر، گفته که «هیچ دلیلی بر اثبات تشیع او در تفسیرش وجود ندارد». این پژوهش به بررسی این نظریه پرداخته و میزان حق و باطل بودن آن را در معرض نظر جویندگان حقیقت قرار داده است. در این میان، به یکی از مهم ترین شاخصه های شناخت نامه‌ی مفسران، که همانا تبارشناسی فکری و مذهبی آنان است نیز پی ببریم. در این مسیر، تنها به آنچه نظّام فقط در تفسیرگران سنگ خود ـ غرائب القران و رغائب الفرقان ـ درباره‌ی دیدگاه معرفتی و مذهبی خویش بیان نموده اکتفا شده است. نظّام در تفسیرش هرجا مجالی برای ابراز باورهای مذهبی خود دیده، شواهد و دلایل فراوانی بر وابستگی خود به تشیع بیان نموده است.
    References: 
    • ابن‌حجر، احمد، 1997م، الصواعق المحرقة علي أهل الرفض و الضلال و الزندقة، بيروت، الرسالة.
    • ابن‌فارس، احمد، 1387، ترتيب مقائس اللغة، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • ابن‌منظور، 1408ق، لسان العرب، بيروت، دار الاحياء التراث العربي.
    • امين، سيدمحسن، بي‌تا، اعيان الشيعه، بيروت، دار التعارف.
    • بيضاوي، عبدالله، 1416ق، انوار التنزيل و اسرار التأويل، بيروت، دار الفکر.
    • تفتازاني، مسعود، 1409ق، شرح المقاصد، بي‌جا، الشريف الرضي.
    • تهراني، آقابزرگ، بي‌تا، الذريعة الي تصانيف الشيعة، بيروت، دار الاضواء.
    • جزيري، 1406ق، الفقه علي المذاهب الاربعه، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • جعفريان، رسول، 1388، تاريخ تشيع در ايران تا طلوع صفوي، تهران، علم.
    • خوانساري، محمدباقر، 1391ق، روضات الجنات، قم، اسماعليان.
    • ذهبي، محمد بن احمد بن عثمان، 1382ق، ميزان الاعتدال في نقد الرجال، علي محمد بجاوي، بيروت، دار المعرفة.
    • ذهبي، محمدحسين، 1395ق، التفسير والمفسرون، بيروت، دار الکتب الحديثه.
    • زرکلي، خيرالدين، 1980م، الاعلام، بيروت، دار العلم للملايين.
    • شافعي، محمد، ديوان، نرم افزار مکتبه الشامله، بخش ديوان‌ها.
    • طبري، محمد بن جرير، 1412ق، جامع البيان في تفسير القرآن، بيروت، دار المعرفه.
    • فخر رازي، 1421ق، مفاتيح الغيب، بيروت، دار الكتب العلمية.
    • کحاله، عمر رضا، بي‌تا، معجم المؤلفين، بيروت، دار الاحياء التراث العربي.
    • معرفت، محمدهادي، 1429ق، التفسير والمفسرون في ثوبه القشيب، مشهد، جامعه الرضويه.
    • مفيد، محمد، 1363، تصحيح الاعتقاد، قم، منشورات الرضي.
    • نظّام نيشابوري، حسن، 1416ق، غرائب القرآن و رغائب الفرقان، زكريا عميران، بيروت، دار الكتب العلمية.
    • نويهض، عادل، 1409ق، معجم المفسرين، حسن خالد، بي‌جا، مؤسسة نويهض الثقافيه.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammadi Majd, Ahmad.(2025) Religious Intellectual Genealogy of Nazzam Neyshaburi. , 9(2), 115-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmad Mohammadi Majd."Religious Intellectual Genealogy of Nazzam Neyshaburi". , 9, 2, 2025, 115-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammadi Majd, A.(2025) 'Religious Intellectual Genealogy of Nazzam Neyshaburi', , 9(2), pp. 115-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammadi Majd, A. Religious Intellectual Genealogy of Nazzam Neyshaburi. , 2025; 9(2): 115-134