Pages:
5-22
Receive Date: 2025/11/28
Accept Date: 2025/11/28
Abstract:
The Holy Qur'an in many respects calls people into thinking, but to what extent has he shown him the right method of thinking? Using a descriptive-analytical method this paper seeks to answer this question. Some believe that, the holy Qur'an has merely stated the barriers to thinking. Others believe that the holy Qur'an has referred human beings to his natural logic. This research shows that not only the holy Qur'an expresses the barriers to thinking, but also it exposes the rules of thinking and reasoning, and defines them in terms of form and matter. In the same vein, the holy Quran has explicitly or implicitly confirmed some of the methods of thinking such as wisdom, good exhortation, and, likewise, it has denied other methods such as imagination and fallacies. The right method of thinking can understood from the persuasive proofs and methods of the Qur'an, and its negative position toward the imagination and fallacious method and their means
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :راه صحیح تفکراز منظر قرآن
Abstract:
قرآن کریم در بسیاری از امور، انسان را به تفکر فراخوانده؛ اما تا چه میزان راه صحیح تفکر را به او نشان داده است؟ این مقاله با هدف کشف و استخراج دیدگاه قرآن، پرسش یادشده را با روش «اکتشافی-تحلیلی» بررسی می کند. به باور برخی، قرآن صرفاً موانع تفکر را بیان نموده است. بعضی دیگر قایلند که قرآن در این باره بشر را به منطق فطری اش ارجاع داده است. حاصل این پژوهش دیدگاه سومی را پیش رو می نهد و نشان می دهد که قرآن به بیان قواعد تفکر و استدلال پرداخته و آنها را از حیث صورت و ماده معین ساخته و موانع تفکر را هم ذکر کرده است. برخی از راههای تفکر همچون «حکمت»، «موعظه حسنه» را به صورت صریح یا ضمنی تأیید و به همان سان، بعضی دیگر همچون «تخییل» و «مغالطه» را نفی کرده است. از مجموع براهین و روش¬های اقناعی قرآن و موضع سلبی آن نسبت به روش «تخییل» و «مغالط» و اسباب آنها، نظام و هندسهی طریق صحیح تفکر در قرآن حاصل می آید.
References:
- آلوسى، سيد محمود، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق على عبدالبارى عطيه، بیروت.
- ابن جوزى، عبدالرحمن بن على، 1422ق، زاد المسير فى علم التفسير، تحقيق: عبدالرزاق المهدی، دار الكتاب العربي، بيروت.
- ابن سینا، حسین بن عبدالله، 1404ق، الشفاء(المنطق، القیاس)، تحقيق: سعيد زايد، مكتبة آية الله المرعشى، قم.
- ابن فارس، احمد، 1410ق، معجم مقائیس اللغه، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، الدار الاسلامیه.
- ابن عاشور، محمد بن طاهر، 1420ق، التحرير و التنوير، مؤسسه التاریخ العربی، بیروت – لبنان.
- ابن منظور، ابو الفضل جمال الدین محمد، بیتا، لسان العرب، دار الفکر، دار صادر، بیروت، لبنان.
- اندلسى، ابو حيان محمد بن يوسف، 1420ق، البحر المحيط فى التفسير، تحقيق: صدقي محمد جميل، دار الفكر، بیروت.
- بيضاوى، عبدالله بن عمر، 1418ق، أنوار التنزيل و أسرار التأويل، تحقيق: محمد عبد الرحمن المرعشلی، دار احياء التراث العربى، بيروت.
- جوادی آملی، عبدالله، 1378، تسنیم، تنظیم و ویرایش علی اسلامی، اسراء، قم.
- ـــــ ، 1383، توحید در قرآن، اسراء، قم.
- ـــــ ، 1370، شناختشناسی در قرآن، مرکز مدیریت حوزه علمیه، قم.
- ـــــ ، 1376، معرفتشناسی در قرآن، تنظیم و ویرایش محمدرضا مصطفیپور، قم، اسراء.
- راغب اصفهانی، حسین، 1416ق، مفردات الفاظ قرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دار القلم دمشق الدار الشامیه بیروت.
- رازى، قطب الدين، 1384، تحرير القواعد المنطقيه، مقدمه و تصحيح: محسن بيدارفر، بيدار، قم، چاپ دوم.
- زکیانی، غلامرضا، 1391، «روش تفکر در قرآن»، سوره اندیشه، ش 58 – 59، ص202 – 206.
- زمخشرى، محمود، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، دار الكتاب العربي، بيروت، چاپ سوم.
- سكاكى، يوسف بن ابى بكر، بیتا، مفتاح العلوم، تحقیق عبدالحميد هنداوى، دار الكتب العلميه، بيروت- لبنان.
- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهيم، 1360، اسرار الآيات، تصحيح محمد خواجوی، انجمن حكمت و فلسفه، تهران.
- ـــــ ، 1363، مفاتيح الغيب، تصحيح محمد خواجوی، مؤسسه تحقيقات فرهنگى، تهران.
- ـــــ ، 1366، تفسير القرآن الكريم، تحقيق محمد خواجوی، بيدار، قم، چاپ دوم.
- طباطبايى، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان فى تفسير القرآن، جامعه مدرسين حوزه علميه، قم، چاپ پنجم.
- طبرسى، فضل بن حسن، 1377، جوامع الجامع، انتشارات دانشگاه تهران و مديريت حوزه علميه قم، تهران.
- ـــــ ، 1372، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تحقيق محمد جواد بلاغی، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم.
- طوسى، خواجة نصيرالدين، 1375، شرح الاشارات و التنبيهات، البلاغه، قم.
- غزالى، ابو حامد، 1416ق، مجموعة رسائل، دارالفكر، بيروت.
- فخر رازى، ابوعبدالله محمد، 1420ق، مفاتيح الغيب، دار احياء التراث العربى، بيروت، چاپ سوم.
- فراهیدی، خلیل بن احمد، 1414ق، کتاب العین، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرايی، تصحیح: اسعد طیب، اسوه، قم.
- فیومی، احمد بن محمد، 1405ق، المصباح المنیر، منشورات دار الهجره، قم.
- قزوینی، جلالالدین، 2000م، الایضاح فی علوم البلاغه، دار و مکتبه الهلال، بیروت، لبنان.
- مدرس افغانى، محمدعلى، 1362، المدرس الأفضل، دار الكتاب، قم.
- مظهرى، محمد ثناءالله، 1412ق، التفسير المظهرى، تحقيق غلام نبى تونس، مكتبه رشديه، پاكستان.
- مكارم شيرازى، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، تهران.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
MohamadAlizadeh, Mohammad reza, Aryan, Hamid.(2025) The Right Method of Thinking from the Viewpoint of the Qur'an. , 11(1), 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammad reza MohamadAlizadeh; Hamid Aryan."The Right Method of Thinking from the Viewpoint of the Qur'an". , 11, 1, 2025, 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
MohamadAlizadeh, M, Aryan, H.(2025) 'The Right Method of Thinking from the Viewpoint of the Qur'an', , 11(1), pp. 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
MohamadAlizadeh, M, Aryan, H. The Right Method of Thinking from the Viewpoint of the Qur'an. , 2025; 11(1): 5-22