, Volume 12, Issue 1, No 22, Year 2025 , Pages 57-74
The Semantic Relationship between Marriage and Faith in the Quran and Its Role in the Formation of a Quranic Family
Writers:
Nasim / Assistant Professor at Islamic Azad University Central Tehran Branch / dr.nasimarabi@gmail.com
Abstract:
Current paper, by a descriptive-analytical method, is intended to study the relationship between the semantic field of “marriage” and the topic of “faith” in the verses related to marriage, with a regular process according to semantic field theory (Weisgerber-Trier). The word “marriage” has been used in the Qur'an in the same sense as in the pre-descent era. The vocabulary of the semantic field of marriage in the Quran including “widows, couples, offspring, divorce, adultery, etc.”, and the topic of faith and its semantic fields like “piety, chastity, serenity, villainy, polytheism, etc.” are bonded together, sometimes in the way of companionship, sometimes association, and also sometimes based on semantic contrast, and have a special emotional-moral and legal burden and have gone under semantic development; thus, the contextual context of the verses shows the expansion of the semantic layers of marriage, and the true criterion of Quranic family formation.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :رابطه معنایی نکاح با ایمان در قرآن و نقش آن در تشکیل خانواده‌ی قرآنی (بر اساس نظریه وایسگربر-تریر)
Abstract:
مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی بر آن است در یک فرایند منظم و منطبق بر نظریه حوزه معنایی (وایسگربرـ تریر)، رابطه حوزه معنایی «نکاح» با مقوله «ایمان» را در آیات مربوط به نکاح بررسی نماید. واژه نکاح در قرآن از نظر معنای اساسی در همان معنای عصر پیش از نزول به کار رفته است. واژگان حوزه معنایی «نکاح» در قرآن شامل «أیامی، ازواج، ذریه، طلاق، زنا و...» با مقوله ایمان و حوزه معنایی آن نظیر «تقوا، عفاف، سکینه، خبیث، شرک و...»، گاهی به شیوه همنشینی و گاهی به شیوه متداعی و گاهی نیز بر اساس تقابل معنایی با یکدیگر پیوند خورده و از بار عاطفی ـ اخلاقی و حقوقی ویژه ای برخوردار گردیده و دستخوش توسعه معنایی شده است و بدین ترتیب بافت درون متنی آیات، چگونگی گسترش لایه های معنایی امر نکاح و معیار حقیقی تشکیل خانواده قرآنی را نشان می دهد.
References:
- آلوسي، محمود، 1314ق، بلوغ الأرب في معرفة احوال العرب، تحقيق محمد بهجة اثري، بيروت، دار الکتب العربيه.
- آرلاتو، آنتوني، 1373، درآمدي بر زبان‌شناسي تاريخي، ترجمه يحيي مدرسي، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- ـــــ ، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق على عبدالبارى عطيه، بيروت، دار الكتب العلميه.
- ابن فارس، احمد، 1404ق، معجم مقاييس اللغه، تحقيق عبدالسلام محمد هارون، قم، مكتب الاعلام الاسلامي.
- ابن منظور، محمد بن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دار صادر.
- انيس، ابراهيم، 1984م، المعجم الوسيط، ترجمه محمد بندرريگي، تهران، اسلامي.
- ايزوتسو، توشي هيکو، 1361، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت سهامي خاص.
- ـــــ ، 1378، ساختمان مفاهيم اخلاقي- ديني در قرآن، ترجمه فريدون بدره‌اي، تهران، فرزان.
- باقري، مهري، 1384، مقدمات زبان‌شناسي، تهران، قطره.
- پاکتچي، احمد، «درآمدي بر استفاده از روش‌هاي معناشناسي در مطالعات قرآني»، پژوهش ديني، ش 18.
- تميمي آمدي، عبدالواحد بن محمد، 1366، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
- جواد علي، 1413ق، المفصل في تاريخ العرب قبل الاسلام، بي‌جا، بي‌نا.
- حر عاملي، محمد بن حسن، 1409ق، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل‌البيت.
- رازى، محمد بن عمر، 1420ق، مفاتيح الغيب، بيروت، دار احياء التراث العربى.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1412ق، المفردات في غريب القرآن، تحقيق صفوان عدنان داودى، بيروت، دار العلم الدار الشامية.
- زحيلى، وهبة بن مصطفى، 1422ق، تفسير الوسيط (زحيلى)، دمشق، دار الفكر.
- زمخشرى، محمود، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بيروت، دار الكتاب العربي.
- ساساني، فرهاد، 1389، «تأثير بافت برون‌متني بر معناي بافت»، زبان‌پژوهي.
- ساقي، سمانه، 1391، بررسي پيوستگي معنايي آيات سوره‌هاي قرآن کريم با رويکرد معناشناسي با مطالعه موردي سوره نور، تهران، دانشگاه مذاهب اسلامي.
- سياسي، علي‌اکبر، 1354، نظريه‌هاي مربوط به شخصيت، تهران، دانشگاه تهران.
- سيد قطب، 1362، تفسير في ظلال القرآن، ترجمه مصطفي خرم‌دل، تهران، احسان.
- شعيري، حميدرضا، 1385، تجزيه و تحليل – معناشناختي گفتمان، تهران، سمت.
- ـــــ ، 1381، مباني معناشناسي نوين، تهران، سمت.
- شيخ صدوق، 1413ق، من لا يحضره الفقيه، مصحح علي‌اکبر غفاري، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- صفوي، کوروش، 1386، آشنايي با معناشناسي، تهران، پژواک.
- ـــــ ، 1379، درآمدي بر معناشناسي، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
- ـــــ ، 1382، فرهنگ توصيفي معناشناسي، تهران، همشهري.
- طباطبايى، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان فى تفسير القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- طبرسى، فضل بن حسن، 1372، مجمع البيان، تهران، ناصرخسرو.
- طبرى، محمد بن جرير، 1412ق، جامع البيان فى تفسير القرآن، بيروت، دار المعرفه.
- طريحي، فخرالدين، 1375، مجمع البحرين، تهران، مرتضوي.
- طوسى، محمد بن حسن، بي‌تا، التبيان فى تفسير القرآن، بيروت، دار احياء التراث العربى.
- ـــــ ، 1414ق، الأمالي، قم دار الثقافه.
- فاضل مقداد، جمال‌الدين، 1419ق، کنز العرفان في فقه القرآن، تحقيق سيدمحمد قاضي، بي‌جا، مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي.
- فراهيدى، خليل بن احمد، 1409ق، كتاب العين، قم، هجرت.
- فقه الرضا، 1406ق، مشهد، کنگره جهاني امام رضا.
- فوزي، ابراهيم، 1983م، احکام الأسره في الجاهلية و الاسلام، بيروت، دار الکلمة للنشر.
- فيض کاشاني، 1414ق، الوافي، اصفهان، کتابخانه اميرالمؤمنين.
- فيض‌الاسلام، سيدعليقلي، 1351، ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران، فيض.
- فيومى، احمد بن محمد، 1406ق، المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، قم، مؤسسة دار الهجرة.
- قبله‌اي خويي، خليل، 1384، آيات الأحکام، تهران، سمت.
- قرباني لاهيجي، زين‌العابدين، 1384، تفسير جامع آيات الاحکام، تهران، سايه.
- قرشى، على‌اكبر، 1370، قاموس قرآن، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
- کليني، محمد بن يعقوب، 1413ق، کافي، مصحح علي‌اکبر غفاري و محمد آخوند، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- گيررتس، ديرک، 1393، نظريه‌هاي معناشناسي واژگاني، ترجمه کوروش صفوي، تهران، علمي.
- مختار عمر، احمد، 1386، معناشناسي، ترجمه سيدحسين سيدي، مشهد، دانشگاه فردوسي مشهد.
- مسعودي، ابوالحسن علي بن الحسين، 1966م، مروج الذهب و معادن الجوهر، به کوشش شارل پلا، بيروت.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1377، اخلاق در قرآن، تحقيق و نگارش محمدحسين اسکندري، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1370، آموزش دين، چ هفتم، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
- مصطفوى، حسن، 1430ق، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، بيروت، دار الكتب العلمية.
- مطهري، مرتضي، 1373، تعليم و تربيت در اسلام، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1374، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا.
- ورام بن ابي فارس، 1410ق، مجموعه ورام، قم، مکتبة فقيه.
- هاشمي، علي، 1960م، المرأة في الشعر الجاهلي، بغداد، مطبعة المعارف.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Nasim.(2025) The Semantic Relationship between Marriage and Faith in the Quran and Its Role in the Formation of a Quranic Family. , 12(1), 57-74
Nasim ."The Semantic Relationship between Marriage and Faith in the Quran and Its Role in the Formation of a Quranic Family". , 12, 1, 2025, 57-74
, N.(2025) 'The Semantic Relationship between Marriage and Faith in the Quran and Its Role in the Formation of a Quranic Family', , 12(1), pp. 57-74
