, Volume 15, Issue 1, No 28, Year 2025 , Pages 25-42
The Individual or Social Nature of Hijab from the Perspective of the Qur'an
Article Type:
Research
Writers:
Ahmad 
/ Assistant Professor, Department of Tafsir and Qur'anic Sciences, IKI / ataheriarani@yahoo.com
/ Assistant Professor, Department of Tafsir and Qur'anic Sciences, IKI / ataheriarani@yahoo.comAbstract:
One of the new topics surrounding the issue of hijab is its individual or social nature, about which two different views have been presented: Some consider hijab as an individual matter and do not allow the intervention of the Islamic government in the matter of hijab, and some consider it as a social matter and believes that, not only is the Islamic government allows to interfere in this matter, but it is even its duty. Using a descriptive-analytical method and examining this issue from the perspective of the Qur'an, this research has been conducted. The results show that the concepts of "individual matter" and "social matter" are related to two separate fields: one is the field of behavior and the other is the field of Sharia ruling, and there is a specific definition and standard in both fields. Qur'anic reasons and evidences indicate that hijab, both as "optional behavior of women" and as "Sharia ruling" has the standards of a social matter, not an individual matter, and therefore, from the Quran's point of view, hijab is a social matter within the scope of the duties of the Islamic government
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :فردی یا اجتماعی بودن حجاب از منظر قرآن
Abstract:
یکی از مسائل مطرح درباره حجاب، فردی یا اجتماعی بودن آن است که دو دیدگاه متفاوت درباره آن ارائه شده است: برخی حجاب را امری فردی قلمداد کرده و مداخله حکومت اسلامی در امر حجاب را مجاز ندانسته و گروهی آن را امری اجتماعی تلقی کرده، تأکید می کنند: نه تنها حکومت اسلامی مجاز به دخالت است، بلکه حتی وظیفه اوست. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی این مسئله از دیدگاه قرآن صورت داده شده و حاکی از آن است که مفهوم «امر فردی» و «امر اجتماعی» مربوط به دو حوزه جداگانه است: یکی حوزه رفتار و دیگری حوزه حکم شرعی، و در هر دو حوزه تعریف و معیار مشخصی دارند. دلایل و شواهد قرآنی بیانگر آن است که حجاب، هم به مثابه «رفتار اختیاری زنان» و هم به منزله «حکم شرعی» دارای معیارهای امر اجتماعی است، نه امر فردی و بدین روی، حجاب از دیدگاه قرآن امری اجتماعی و در حیطه دخالت حکومت اسلامی است.
References:
- نهج‌البلاغه، 1414ق، تصحيح صبحي صالح، قم، هجرت.
- ابن‌طاووس، علي‌بن موسي، 1420ق، طرف من الأنباء و المناقب، مشهد، المرتضي.
- ابن‌عاشور، محمدطاهر، 1420ق، التحرير و التنوير، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي.
- ابن‌عطيه اندلسى، عبدالحق‌بن غالب، 1422ق، المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، تحقيق عبدالسلام عبدالشافى محمد، بيروت، دارالكتب العلميه.
- ابن‌كثير دمشقي، اسماعيل‌بن عمر، 1419ق، تفسير القرآن العظيم، تحقيق محمدحسين شمس‌الدين، بيروت، دار الكتب العلميه.
- ابوالفتوح رازى، حسين‌بن على، 1408ق، روض الجنان و روح الجنان فى تفسيرالقرآن، تحقيق محمدجعفر ياحقى و محمدمهدى ناصح، مشهد، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
- ازهري، محمدبن احمد، 1421ق، تهذيب اللغه، بيروت، دار التراث العربي.
- اصفهاني، سيدابوالحسن، 1409ق، وسيلة النجاه، با حواشي امام خميني، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- ايازي، سيدمحمدعلي، 1387، «نقد و بررسي ادله فقهي الزام حکومتي حجاب»، در: مجموعه مقالات: حجاب؛ مسئوليت‌ها و اختيارات دولت اسلامي، به کوشش ابراهيم شفيعي سروستاني، قم، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ايمني، معصومه و ديگران، 1399، «وجوب حجاب، حکم فردي با آثار اجتماعي»، پژوهش‌نامه اسلامي زنان و خانواده، سال هشتم، ش 19، ص 157ـ177.
- آلوسى، سيدمحمود، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق على عبدالبارى عطيه، بيروت، دارالكتب العلميه.
- بيرو، آلن، 1380، فرهنگ علوم اجتماعي، ترجمة باقر ساروخاني، چ چهارم، تهران، كيهان.
- حسينى عاملى، سيدجواد‌بن محمد، 1419ق، مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة، قم، جامعة مدرسين.
- دهخدا، علي‌اکبر، 1377، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران.
- راغب اصفهانى، حسين‌بن محمد، بي‌تا، مفردات الفاظ القرآن، بيروت، دار القلم.
- رجبي، عباس، 1389، «نقش حجاب و پوشش زن در سلامت روان»، پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده، ش 6، ص 55ـ70.
- سروش محلاتی، محمد، 29/5/1399، «سلسله نشست‌های چالش‌های فقهی مسأله حجاب» با عنوان« بازشناسی ماهیت حکم حجاب»، در: jamaran.ir
- صدر، شادي، 1382، «آيا حكومت مسئول بي‌حجابي است؟»، زنان، ش 103، ص 116.
- صادقي تهراني، محمد، 1365، الفرقان في تفسير القرآن بالقرآن، چ دوم، قم، فرهنگ اسلامي.
- صدوق، محمدبن علي، 1378ق، عيون أخبار الرضا، تصحيح مهدي لاجوردي، تهران، جهان.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، بي‌تا، الميزان فى تفسير القرآن، قم، جامعة مدرسين.
- طباطبايي يزدي، سيدمحمدکاظم، 1419ق، العروة الوثقي فيما تعم به البلوي، قم، جامعة مدرسين.
- طبرسى، احمد‌بن على، 1403ق، الإحتجاج على أهل اللجاج، تصحيح محمدباقر خرسان، مشهد، مرتضي.
- طبرسي، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو.
- طوسي، محمدبن حسن، 1390ق، الاستبصار في ما اختلف من الاخبار، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
- غلامي، علي، 1392، «حجاب در کشاکش حريم خصوصي و حقوق عمومي»، مطالعات حقوقي دولت اسلامي، سال دوم، ش 4، ص 111ـ133.
- فاضل مقداد، مقداد‌بن عبدالله، 1425ق، كنز العرفان فى فقه القرآن، تهران، مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى.
- فراهيدى، خليل‌بن احمد، 1409ق، كتاب العين، قم، هجرت.
- ـــــ ، بي‌تا، العين، چ دوم، قم، هجرت.
- قمي، علي‌بن ابراهيم، 1363، تفسير القمي، تحقيق طيب موسوي جزائري، چ سوم، قم، دارالکتاب.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، الکافي، تصحيح علي‌اکبر غفاري و محمد آخوندي، چ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
- گولد، جوليوس و ويليام ل. كولب، 1376، فرهنگ علوم اجتماعي، به كوشش محمد جوادي زاهدي، چ دوم، تهران، مازيار.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1380، نظريه حقوقي اسلام، تحقيق و نگارش محمدمهدي نادري قمي و محمدمهدي کريمي‌نيا، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مطهري، مرتضي، 1386، مسئله حجاب، تهران، صدرا.
- معظمي گودرزي، زهرا و ديگران، 1398، «بررسي جامعه‌شناختي نقش حجاب بر احساس امنيت و اعتماد اجتماعي شهروندان»، دانش انتظامي مركزي، ش 28 (4)، ص 145ـ170.
- معين، محمد، 1381، فرهنگ فارسي معين، تهران، اميركبير.
- ملک‌افضلي اردکاني، محسن و فاطمه فلاح، 1394، «تحليل و نقد ادله فردي بودن حجاب»، فقه و اصول، سال چهل و هفتم، ش 101، ص 183-204.
- ميبدى، احمد‌بن محمد، 1371، كشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقيق على‌اصغر حكمت، چ پنجم، تهران، اميركبير.
- وليليام، آوتويت و تام باتامور، 1392، فرهنگ علوم اجتماعي قرن بيستم، ترجمة حسن چاوشيان، تهران، نشر ني.
- يوسف موسى، حسين و عبدالفتاح صعيدي، بي‌تا، الإفصاح في فقه اللغه، چ چهارم، قم، مکتب الاعلام الاسلامي.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Ahmad.(2025) The Individual or Social Nature of Hijab from the Perspective of the Qur'an. , 15(1), 25-42
Ahmad ." The Individual or Social Nature of Hijab from the Perspective of the Qur'an". , 15, 1, 2025, 25-42
, A.(2025) ' The Individual or Social Nature of Hijab from the Perspective of the Qur'an', , 15(1), pp. 25-42
