, Volume 15, Issue 2, No 29, Year 2025 , Pages 53-68
An Investigation into the Relationship between the Issue of Coexistence with non-Muslims and the Prohibition of Taking them as a Guardian in the Verses of the Qur'an
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Yahya Sobaghchi
/ Assistant Professor, Islamic Education and Human Sciences Center, Sharif University of Technology / sabbaghchi@sharif.ir

Omid Ahanchi / Assistant Professor, Islamic Education and Human Sciences Center, Sharif University of Technology / ahanchi@sharif.ir
Abstract:
"Peaceful coexistence", which has always been one of the needs of human life, has gained great importance today and is studied with different approaches. Meanwhile, the role of religion in creating or denying peaceful coexistence has always been prominent. From the point of view of some sociologists, religion is the source of unity and cohesion of society, but from the point of view of some others, religion fuels violence and factionalism among people and weakens the possibility of peaceful coexistence. The second group believes that religion creates social boundaries based on belief boundaries and divides people into "insider" and "outsider" in society, and becomes the cause of violence against others. Among the the Qur'anic verses that seem to contain such a division are the verses that prohibits the guardianship of the non-Muslims. This paper examines the status of social relations with non-Muslims under the title of the "prohibition of taking non-Muslims as a guardian" in the verses of the Qur'an. The results show that such verses do not seek to negate good fellowship and create social boundaries between Muslims and non-Muslims. Using the Qur'an-to-Qur'an interpretation method, this paper shows that the criterion of social confrontation in the Qur'an is not the beliefs of the opposing groups, but their practical behavior, and what creates a social boundary is "enmity" and not "disbelief".
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی نسبت مسئله همزیستی با غیرمسلمانان و آیات نهی از تولّی ایشان
Abstract:
«همزیستی مسالمت آمیز» که همواره از نیازهای زندگی بشر بوده، امروزه اهمیت بیشتری یافته است و با رویکردهای گوناگونی بررسی می گردد. در این میان، نقش دین در ایجاد یا نفی همزیستی مسالمت آمیز همواره برجسته بوده است. از منظر برخی جامعه شناسان، دین مایۀ وحدت و قوام اجتماع می شود و از منظر برخی اندیشمندان، دین به خشونت و چنددستگی میان انسان ها دامن می زند و امکان همزیستی مسالمت آمیز را تضعیف می کند. یکی از استنادات گروه اخیر آن است که دین مرزهای اجتماعی براساس مرزهای عقیدتی ایجاد می کند و انسان ها را در اجتماع به «خود» و «دیگری» تقسیم کرده، عامل خشونت ورزی علیه دیگران می شود. از جمله آیاتی که چنین تقسیمی را القا می کند آیات نهی مسلمانان از تولّی غیرمسلمانان در قرآن است. این مقاله درصدد است جایگاه روابط اجتماعی با غیرمسلمانان را ذیل «نهی از تولّی غیرمسلمانان» در این آیات بررسی کند و نشان دهد که چنین آیاتی درصدد نفی حسن معاشرت و ایجاد مرزهای اجتماعی میان مسلمانان و غیرمسلمانان نیست. در این مسیر، مقاله نشان می دهد که اصولاً ملاک مواجهه اجتماعی در نگاه قرآن، نه اعتقادات گروه های مقابل، بلکه نوع رفتار عملی ایشان است و آنچه مایۀ ایجاد مرز اجتماعی می گردد «عداوت» است و نه «کفر». این مقاله به روش تفسیر «قرآن به قرآن» مسئله مزبور را بررسی می کند.
References:
- نهجالبلاغه، 1414ق، تصحيح صبحي صالح، قم، هجرت.
- آلوسي، محمود بن عبدالله ، 1415ق، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني، بيروت، دار الكتب العلميه.
- ابراهيمي ورکياني، محمد، 1382، «همزيستي مسالمتآميز از نگاه شرايع و اديان الهي»، آينه معرفت، ش 1، ص 1-42.
- ابنمنظور، محمدبن مكرم، 1416ق، لسان العرب، تصحيح امين محمد عبدالوهاب، محمدصادق عبيدي، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- احمدي، سيدجواد، 1395، «مباني و ادله اصل اعمال ولايت در روابط بينالملل از منظر اسلام»، معرفت سياسي، ش 16، ص 41-62.
- اسکندري، محمدحسين، 1396ش، «تحليل ولايتهاي متعارض در پرتو قرآن کريم»، حکومت اسلامي، ش 85، ص 151-181.
- بحرانى، محمدسند، 1426ق، أسس النظام السياسي عند الإماميه، قم، مكتبة فدك.
- جصاص، احمدبن علي، 1405ق، احکام القرآن، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- حسيني، سيدعليرضا و محمدرضا ناظري، 1395، «تأثير قاعده فقهي نفي سبيل بر روابط بينالمللي مسلمانان»، معارف فقه علوي، ش 3، ص 141-164.
- حلي، ابنادريس، 1409ق، المنتخب من تفسير التبيان، قم، کتابخانة آيتالله مرعشي نجفي.
- راغب اصفهانى، حسينبن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان، دار العلم.
- زبيدى واسطى، محبالدين، 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفكر.
- زمخشري، محمودبن عمر، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، چ سوم، بيروت، دار الكتاب العربي.
- سبزوارى، سيدعبدالأعلى، 1413ق، مهذّب الأحكام، چ چهارم، قم، المنار.
- سلطاني، اسماعيل، 1383، «روابط اخلاقى و اجتماعى مسلمانان با غيرمسلمانان از ديدگاه قرآن»، معرفت، ش 83، ص 62-71.
- شريف الرضى، محمد بن حسين، 1378ش، نهج البلاغه، ترجمه شهيدى، چ چهاردهم، تهران، شركت انتشارات علمى و فرهنگى.
- صدوق، محمدبن علی، 1414ق، اعتقادات الإماميه، قم، كنگره شيخ مفيد.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان فى تفسير القرآن، چ پنجم، قم، جامعة مدرسين.
- طبرسي، فضلبن حسن، 1372، مجمع البيان فى تفسير القرآن، چ سوم، تهران، ناصر خسرو.
- طوسى، محمدبن حسن، 1387ق، المبسوط في فقه الإماميه، چ سوم، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفريه.
- طيب، عبدالحسین ، 1378، اطيب البيان في تفسير القرآن، تهران، اسلام.
- عياشى، محمدبن مسعود، 1380ق، تفسير عياشي، تهران، چاپخانه علميه.
- فيومى، احمدبن محمد، بيتا، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير للرافعي، قم، شريف الرضي.
- قرطبي، محمد بن احمد ، 1364، الجامع لأحكام القرآن، تهران، ناصر خسرو.
- قمي مشهدي، محمد، 1368، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
- کريمينيا، محمدمهدي، 1382، «اديان الهي و همزيستي مسالمتآميز»، رواق انديشه، ش 26، ص 88-109.
- كلينى، محمدبن يعقوب، 1365، الكافي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ دوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- مصطفوى، حسن، 1360، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
- مغنيه، محمدجواد، 1424ق، تفسير الکاشف، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- موحدي ساوجي، محمدحسن، 1393، «همزيستي مسالمتآميز انسان ها از ديدگاه قرآن و نظام بينالمللي حقوق بشر»، حقوق بشر، ش 1و2، ص 131-158.
- هميلتون، ملکم، 1397، جامعهشناسي دين، ترجمة محسن ثلاثي، چ هفتم، تهران، ثالث.
- Martin E. Marty, with Jonathan Moore, 2000, Politics, Religion, and the Common Good, San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Sobaghchi, Yahya, Ahanchi, Omid.(2025) An Investigation into the Relationship between the Issue of Coexistence with non-Muslims and the Prohibition of Taking them as a Guardian in the Verses of the Qur'an. , 15(2), 53-68
Yahya Sobaghchi; Omid Ahanchi."An Investigation into the Relationship between the Issue of Coexistence with non-Muslims and the Prohibition of Taking them as a Guardian in the Verses of the Qur'an". , 15, 2, 2025, 53-68
Sobaghchi, Y, Ahanchi, O.(2025) 'An Investigation into the Relationship between the Issue of Coexistence with non-Muslims and the Prohibition of Taking them as a Guardian in the Verses of the Qur'an', , 15(2), pp. 53-68