ًQur'an Shinakht, Volume 17, Issue 1, No 32, Year 2025 , Pages 91-110

    The Amount of Influential Scientific Works of the Islamic Seminary of Qom in Quranic Sciences in the Last Century

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Ali owsat Bagheri / Assistant Professor of the Department of Qur'an Interpretation and Sciences, Imam Khomeini Educational and Research Institute / bagheri@qabas.net
    doi 10.22034/qoranshenakht.2024.5000615
    Abstract: 
    "Quranic sciences" is a science that studies the specific and essential accidents of the Holy Qur'an. This article introduces and analyzes the influential scientific works done in the Islamic Seminary of Qom in the field of Qur'anic sciences in the fourteenth century, using a descriptive-analytical method. This research indicates that the scholars of the Islamic Seminary of Qom have made remarkable researches in Quranic sciences in the last century, especially after the Islamic revolution of Iran. These works can be divided into four categories: 1- Researches of scholars of the sciences of “Principles”, jurisprudence and theology in relation with Quranic sciences. 2- The Quranic sciences topics in the introduction of some commentaries or within their interpretational works, such as the introduction of “Tafsir al-Mizan” and the introduction of the “Tafsir Tasnim”, as well as some discussions within these two interpretive works, 3 - Independent books containing some main or important topics of Quranic sciences. Some of these books are as follows: Quran in Islam, Al-Tamahid fi Ulum al-Qur'an, Quran-Shenasi, Introduction to al-Tafsir, Tarikh va Olum-i Quran, Ara’ howl al-Qur’an, and Al-Qur’an al-Karim va Revayat al-Madresatain, 4- Special or thematic monographs in the field of Quranic sciences. Some books of this category are as follows: al-Mofasserun Hayatohom va Manhajohom, Ravesh-Shenasi-e Tafsir-e Qur'an, Makateb-e Tafsiri, Tarikh-e Tafsir-e Qur'an, Asib-Shenasi Jaryanhaye Tafsiri.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :حجم آثار علمی اثرگذار حوزة علمیة قم در زمینة علوم قرآن در سدة اخیر
    Abstract: 
    «علوم قرآن» دانشی است که عوارض ذاتی و اختصاصی قرآن را بررسی می‌کند. در این مقاله آثار علمی اثرگذار حوزه‌ی علمیه‌ی قم در زمینه‌ی علوم قرآن در سده‌ی چهاردهم شمسی با روش توصیفی ـ تحلیلی معرفی و بررسی شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اندیشمندان و دانشوران حوزه‌ی علمیه‌ی قم در سده‌ی اخیر، به‌ویژه بعد از انقلاب اسلامی ایران، پژوهش‌های شایان توجهی را در موضوعات و مباحث علوم قرآن رقم زده‌اند. این آثار را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد: 1. تحقیقات اندیشمندان دانش‌های اصول، فقه و کلام در ارتباط با مسائل مرتبط با علوم قرآن؛ 2. مباحث علوم قرآنی موجود در مقدمه‌ی برخی از تفاسیر یا در لابه‌لای مطالب تفسیری آنها، مانند مقدمه‌ی تفسیر المیزان و مقدمه‌ی تفسیر تسنیم و نیز برخی مطالب درون این دو تفسیر؛ 3. کتاب‌های مستقل مشتمل بر مباحث اساسی یا مهم علوم قرآن. از این دسته، کتاب‌های قرآن در اسلام، التمهید فی علوم القرآن، قرآن‌شناسی، مدخل التفسیر، تاریخ و علوم قرآن، آراء حول القرآن و القرآن الکریم و روایات المدرستین را باید یاد کرد؛ 4. تک‌نگاری‌های خاص یا موضوعی در زمینه‌ی علوم قرآن. کتاب‌های المفسرون حیاتهم و منهجهم، روش‌شناسی تفسیر قرآن، مکاتب تفسیری، تاریخ تفسیر قرآن، آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری را در این دسته می‌توان قرار داد.
    References: 
    • ابن‌بابویه قمی (شیخ صدوق)، محمد‌بن‌علی، 1414ق، الاعتقادات، چ دوم، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
    • استادی، رضا، 1383، آشنایی با تفاسیر، چ2، قم، قدس.
    • اسعدی، محمد و دیگران، 1389، آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • اشتهاردی، علی‌پناه، 1417ق، مدارک العروة، تهران، دار الاسوة.
    • الهی، عباس، 1389، علوم قرآنی در تفسیر المیزان، قم، تشر زائر.
    • ایازی، سیدمحمدعلی، 1373، المفسرون حیاتهم و منهجهم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • بابایی، علی‌اکبر و دیگران، 1399، تاریخ تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • بابایی، علی‌اکبر، 1391الف، بررسی مکاتب و روش‌های تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • بابایی، علی‌اکبر، 1381ب، مکاتب تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • باقری، علی‌اوسط، ۱۳۹۹، نقش پیش‌دانسته‌ها و علایق مفسر در تفسیر قرآن، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • بروجردى، سیدحسین، ‏1415ق، نهایة الأصول‏، تهران، تفکر.
    • جزائری، سیدحمید و همکاران، 1398، «بررسی تطبیقی شکل‌گیری مصحف از منظر آیت‌الله فاضل لنکرانی و آیت‌الله معرفت»، مطالعات قرائت قرآن، ش 13، ص 35ـ62.
    • جلیلی، سیدهدایت،1390، «نقدی بر کتاب «آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری»، آینه پژوهش، ش 127، ص 24ـ29.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1386، تسنیم، چ ششم، قم، اسراء.
    • جواهری، محمدحسن، 1388، درس‌نامه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • حائری یزدی، عبدالکریم، 1404ق، کتاب الصلاة، قم، حوزة علمیة قم.
    • حکیمی رکن آبادی، ابوالفضل، 1393، بررسی دیدگاه‌های آیت‌الله جوادی آملی در علوم قرآنی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد.
    • موسوی خمینى، سیدروح الله، 1423ق، تهذیب الأصول‏، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • داوری، احد و سعیده آقایی اقدم و حمیده شفیعی، 1394، «اعجاز علمی قرآن در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی»، معارج، ش 1، ص 113ـ133.
    • رجبی، محمود، 1383، روش تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
    • سبحانی، جعفر، 1426ق، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، چ ششم، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع).
    • صالحی کرمانی، محمدرضا، 1369، درآمدی بر علوم قرآنی، تهران، جهاد دانشگاهی.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چ پنجم، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
    • طبرسی، فضل‌بن‌حسن، 1365، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، ناصرخسرو.
    • طوسی، محمد‌بن‌حسن، 1406ق، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دار الاضواء.
    • طوسی، محمد‌بن‌حسن، بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • عسکری، سیدمرتضی، 1378، القرآن الکریم و روایات المدرستین الکتاب الثالث مناقشة ما زعمه الاستاذ احسان الهی ظهیر «الف حدیث شیعی فی تحریف القرآن» و بیان زیف ما ادعاه، دانشکده اصول دین.
    • علامه فانی، سیدعلی، 1411ق، آراء حول القرآن، بیروت، الهادی.
    • فاضل لنکرانی، محمد، 1381، اصول فقه شیعه، ‏قم‏، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
    • فاضل لنکرانی، محمد، 1396ق، مدخل التفسیر، طهران، مطبعة الحیدری.
    • فاکر میبدی، محمد، 1385، قواعد التفسیر لدی الشیعة و السنة، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة.
    • لسانی فشارکی، محمدعلی، 1360، شرح فشرده‌‌ای بر مقدمه تفسیر المیزان، تهران، نهضت زنان مسلمان.
    • مرکز الثقافه و المعارف القرآنیة، 1374، علوم القرآن عند المفسرین، قم، مکتب الإعلام الإسلامی.
    • مروتی، سهراب و سیده راضیه پورمحمدی، 1400، «بازشناسی معنای «تأویل» بر اساس آیه 7 سوره آل‌عمران با رویکرد تحلیلی بر نظرات آیت‌الله جوادی آملی»، پژوهش‌نامه تأویلات قرآنی، ش6، ص 77ـ90.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1388، قرآن شناسی، تحقیق محمود رجبی، قم، مؤسسة آموزشی پژوهشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهری، مرتضی، 1372، مجموعه آثار، چ هشتم، تهران، صدرا.
    • معرفت، محمدهادی، 1429ق، التفسیر الاثری الجامع، قم، مؤسسة التمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1415ق، التمهید فی علوم القرآن، چ دوم، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم.
    • معرفت، محمدهادی، 1428ق، التمهید فى علوم القرآن، قم، مؤسسة التمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1382، تاریخ قرآن، تهران، سمت.
    • مقدس، حسین و جواد کارخانه، 1400، «بررسی و تحلیل ویژگی‌های اعجاز در پرتو اندیشه‌های قرآنی علامه جوادی آملی»، مطالعات قرآنی، ش47، ص 537ـ564.
    • مکارم شیرازی، ناصر، 1428ق، انوار الاصول، چ دوم، قم‏، مدرسة الامام علی‌بن‌ابی طالب(ع).
    • ملکیان، محمدباقر، 1388، علوم قرآن در تفسیر المیزان و آثار علامه طباطبائی، تهران، اسوه.
    • میرمحمدی زرندی، سیدابوالفضل، 1420ق، بحوث فی تاریخ القرآن و علومه، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
    • نجارزادگان، فتح الله و فاطمه نجارزادگان، 1398، «ارزیابی ادعای آلوسی در باب نسبت تحریف قرآن به شیعه از منظر آیت‌الله فاضل لنکرانی»، مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث، ش 13، ص 7ـ33.
    • نصیری، علی، 1387، معرفت قرآنی (یادنگار آیت‌الله محمدهادی معرفت)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • ولایتی، مریم، 1395، «گذری بر کتاب «آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری و نقد آن»، علوم قرآن و حدیث، ش 5، ص 33ـ42.
    • یعقوبیان، ابراهیم و محسن احتشامی‌نیا، 1388، « گزارش نشست نقد و بررسی کتاب مکاتب تفسیری»، کتاب ماه دین، ش 141، ص 3ـ17.
    • https//rihu.ac.ir/fa/news
    • https://rasanews.ir/fa/news
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Bagheri, Ali owsat.(2025) The Amount of Influential Scientific Works of the Islamic Seminary of Qom in Quranic Sciences in the Last Century. ًQur'an Shinakht, 17(1), 91-110 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000615

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ali owsat Bagheri."The Amount of Influential Scientific Works of the Islamic Seminary of Qom in Quranic Sciences in the Last Century". ًQur'an Shinakht, 17, 1, 2025, 91-110

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Bagheri, A.(2025) 'The Amount of Influential Scientific Works of the Islamic Seminary of Qom in Quranic Sciences in the Last Century', ًQur'an Shinakht, 17(1), pp. 91-110

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Bagheri, A. The Amount of Influential Scientific Works of the Islamic Seminary of Qom in Quranic Sciences in the Last Century. ًQur'an Shinakht, 2025; 17(1): 91-110