قرآن شناخت، سال شانزدهم، شماره دوم، پیاپی 31، پاییز و زمستان 1402، صفحات 49-62

    عوامل ضرورت تفسیر قرآن از نظر خاورشناسان؛ بررسی و نقد

    نویسندگان:
    علیرضا اسعدی / دانشیار گروه کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / asaadi@isca.ac.ir
    doi 10.22034/qoranshenakht.2023.2021712
    چکیده: 
    برخی خاورشناسان در تحلیل ضرورت تفسیر قرآن، به عواملی همچون زبان قرآن، تناقض محتوای آیات، داستان‌های قرآن، تکامل و توسعه جامعه اسلامی و مواجهه با مسائل جدید اشاره کرده‌اند. هرچند برخی از این عوامل با آنچه دانشمندان اسلامی گفته‌اند از جهاتی همسو بوده، می‌توان بدان‌ها همدلانه نگریست، اما بی‌تردید ملاحظاتی جدی نسبت به برخی دیگر وجود دارد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین و نقد این عوامل پرداخته، نشان می‌دهد که برخلاف ادعای برخی خاورشناسان، نه زبان عربی شاخه‌ای منحط از دیگر زبان‌هاست و نه نقایص زبانی ادعاشده از سوی ایشان صحت دارد تا وجه ضرورت تفسیر قرآن تلقی شود. افزون ‌بر این، چون قرآن آیات محکم و متشابه، مطلق و مقید، و عام و خاص دارد، ممکن است در نگاه نخست چنین به ذهن متبادر شود که بین مدلول آنها تعارض وجود دارد؛ اما با تأمل روشن می‌شود که این‌گونه تعارض‌ها ظاهری و بدوی است، نه مستقر. بنابراین طرح شبهه تناقض و تعارض بین مطالب قرآن از سوی برخی خاورشنان و آن را وجه ضرورت تفسیر دانستن، حاکی از ناآگاهی آنها در فهم آموزه‌های قرآنی یا تعصبات و اغراض سوء است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Factors of the Necessity of Interpretation of the Qur'an from the Point of View of Orientalists; Review and Critique
    Abstract: 
    Some Orientalists have pointed out factors such as the language of the Qur'an, contradictions, stories of the Qur'an, the evolution and development of the Islamic society, and facing new issues in analyzing the necessity of interpreting the Qur'an. Although some of these factors are in line with what Islamic scholars have said, they can be viewed sympathetically, but there are undoubtedly serious considerations regarding some others. Using the descriptive-analytical method, this article explains and criticizes these factors. The results show that, contrary to the claims of some Orientalists, the Arabic language is not a degenerate branch of other languages, nor are the linguistic defects claimed by them true, so that it is considered necessary to interpret the Qur'an. Using the descriptive-analytical method, this article explains and criticizes these factors. The results show that, contrary to the claims of some Orientalists, the Arabic language is not a degenerate branch of other languages, nor are the language defects claimed by them true, so that it can be said that it is necessary to interpret the Qur'an in this regard. In addition, because the Qur'an has strong and similar verses, absolute and binding, and general and specific, it may come to mind at first glance that there is a conflict between their meanings; But upon reflection, it becomes clear that such conflicts are apparent and primitive, not established. Therefore, the suspicion of contradiction and conflict between the contents of the Qur'an by some Orientalists and considering it as a necessity for interpretation, indicates their ignorance in understanding the teachings of the Qur'an or their prejudices and evil intentions.
        قرآن کریم.
        ابن‌عاشور، محمدطاهر، 1420ق، تفسیر التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
        ابن‌عساکر دمشقی، ابوالقاسم علی‌بن حسن، 1399ق، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الاحسن الاشعری، دمشق، دارالفکر.
        اشعری، ابوالحسن، 1344ق، رساله فی استحصان الخوض فی علم الکلام، هند، مجلس دائرةالمعارف النظامیه.
        اشعری، ابوالحسن، بی‌تا، اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع، قاهره، المکتبة الازهریة للتراث.
        بل، ریچارد، 1382، درآمدی بر تاریخ قرآن، ترجمة بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران، سازمان اوقاف و امور خیریه.
        پارسا، فروغ و زهرا نبئی، 1401، «تحلیل انتقادی دیدگاه برخی خاورشناسان درباره عربی بودن زبان قرآن کریم»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، (آنلاین، 21 اسفند 1401).
        توماس، دیوید، 1392، «ردیه‌ها و دفاعیه‌ها»، در: دائرةالمعارف قرآن، سرویرستار جین دمن مک اولیف، ترجمة حسن رضایی، تهران، حکمت.
        جوادى آملى، عبدالله، 1381، تفسیر تسنیم، قم، اسراء.
        خوئی، سیدابوالقاسم، 1430ق، البیان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة احیاء الآثار الامام الخوئی.
        دمیرکان، عدنان و رفعت آتای، 1391، «تفسیر»، در: دانشنامه قرآن کریم، سرویرستار اولیور لیمن، ترجمة محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات.
        رازی، احمد‌‌بن محمد، 1406ق، حجج القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه.
        ربانی گلپایگانی، علی، 1372، «تطور علم کلام»، کیهان اندیشه، ش 48، ص72-82.
        ربانی گلپایگانی، علی، 1384، «تحول و تجدد در علم کلام»، قبسات، سال دهم، ش 38، ص 53ـ74.
        زرقانی، محمدعبدالعظیم‌، بی‌تا، مناهل‌العرفان‌ فی علوم‌القرآن‌، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
        صدرالمتألهین، 1302ق، مجموعه رسائل التسعه، رساله قضا و قدر، قم، مصطفوی.
        صدیق‌ حسن‌خان، محمدصدیق، 1420ق، فتح‌ البیان‌ فی مقاصد القرآن‌، بیروت، دار الکتب العلمیه.
        طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
        طبرسی، فضل‌‌بن حسن، 1406ق، مجمع البیان، چاپ اول، دار المعرفه، لبنان.
        فتانی، افنان اچ، 1391، «قرآن و زبان»، در: دانشنامه قرآن کریم، سرویرستار اولیور لیمن، ترجمة محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات.
        قاضی عبدالجبار معتزلی، ابوالحسن عبدالجباربن احمد، 1422ق، شرح اصول الخمسه، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
        کریمی‌نیا، مرتضی، 1391، «مسئله تأثیر زبان‌های آرامی و سریانی در زبان قرآن»، در: زبان قرآن، تفسیر قرآن: مجموعه مقالات قرآن‌پژوهی غربیان، تهران، هرمس.
        گلدزیهر، ایگناس، 1357، درس‌هایی درباره اسلام، ترجمة علینقی منزوی، تهران، کمانگیر.
        گلدزیهر، ایگناس،1383، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمة سیدناصر طباطبایی، تهران، ققنوس.
        لیمن، الیور، 1391، دانشنامه قرآن کریم، ترجمة محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات.
        لیمهاوس، فرد، 1394، «خاستگاه‌ها و نخستین تحولات سنت تفسیر»، در: رویکردهایی به تاریخ تفسیر قرآن، ویراسته اندرو روپین، ترجمة مهرداد عباسی، تهران، حکمت.
        متز، آدام، 1364، تمدن اسلامی در قرآن چهارم، ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، امیرکبیر.
        معرفت، محمد‌هادی، 1410ق، التمهید فـی‌ عـلوم‌ القـرآن‌، قم، مرکز مدیریت حوزة علمیه.
        معرفت، محمد‌هادی، 1423ق، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، التمهید.
        ناتل خانلری، پرویز، 1366، زبان‌شناسی و زبان فارسی، تهران، توس.
        نتون، یان ریچارد، 1397، خدای متعال، ترجمة سیده لیلا اصغری، تهران، حکمت.
        نویا، پل، 1373، تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمة اسماعیل سعادت، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
        یوسف دره حداد، 1982م، نظم القرآن و الکتاب «معجزه القرآن»، بیروت، منشورات مکتبة البولسیه.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اسعدی، علیرضا.(1402) عوامل ضرورت تفسیر قرآن از نظر خاورشناسان؛ بررسی و نقد. دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2)، 49-62 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2023.2021712

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علیرضا اسعدی."عوامل ضرورت تفسیر قرآن از نظر خاورشناسان؛ بررسی و نقد". دو فصلنامه قرآن شناخت، 16، 2، 1402، 49-62

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اسعدی، علیرضا.(1402) 'عوامل ضرورت تفسیر قرآن از نظر خاورشناسان؛ بررسی و نقد'، دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2), pp. 49-62

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اسعدی، علیرضا. عوامل ضرورت تفسیر قرآن از نظر خاورشناسان؛ بررسی و نقد. قرآن شناخت، 16, 1402؛ 16(2): 49-62