واکاوی دیدگاه‌های خاورشناسان درباره رابطه قرآن و تاریخ با رویکرد مرجعیت علمی قرآن
نویسندگان:
سیدحامد علیزاده موسوی
/ استادیار، گروه مطالعات تطبیقی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / hamed.moosavi2@gmail.com
/ استادیار، گروه مطالعات تطبیقی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / hamed.moosavi2@gmail.comچکیده:
«مرجعیت علمی قرآن کریم» به معنای اثرگذاری معنادار قرآن کریم بر دانش‌های ساخت‌یافته بشری، به دنبال حضور اثربخش قرآن کریم در کنار سایر منابع معرفتی در عرصه دانش‌های گوناگون است. یکی از عرصه‌های دانشی در علوم انسانی، دانش تاریخ است که جایگاه مهمی دارد. بنابر دیدگاه غالب عالمان و مفسران اسلامی، روایت‌ها و گزاره‌های تاریخی قرآن از جمله منابعی است که نه‌تنها تاریخ اسلام و پیامبر را بیان می‌کند، بلکه تاریخ اقوام و ادیان گذشته را نیز ارائه داده، به‌مثابه منبعی حقیقی و اصیل برای علم تاریخ به شمار می‌رود. در مقابل، خاورشناسان با رویکردهای متفاوتی به رابطه قرآن و تاریخ پرداخته و گاه مرجعیت قرآن را در برخی موضوعات تاریخی تأیید و گاه آن را زیرسؤال برده‌اند. این خاورشناسان غالباً با روش «تاریخی ـ انتقادی» گزاره‌های تاریخی و رویکردها و الگوهای روایتگری تاریخ در قرآن را بررسی کرده‌اند. روش مزبور که یکی از روش‌های پرکاربرد در مطالعات قرآنی خاورشناسان است، با بررسی منابع تاریخی، صرفاً آن دسته از گزاره‌های تاریخی را که با معیارهای علم تاریخ امروزی سازگار است، تأیید می‌کند. این خاورشناسان با رد پذیرش مرجعیت قرآن در بسیاری از گزارش‌های تاریخی آن، مطالعه این گزاره‌های تاریخی را صرفاً بررسی تاریخ‌انگاره‌ها و باورها می‌دانند، نه تاریخ رویدادها و وقایع تاریخی. این پژوهش افزون بر نقد روش بازگفته، با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رهیافت‌ها و روش مطالعات قرآنی خاورشناسان با توجه به نظریه مرجعیت علمی قرآن پرداخته، رویکردها و رهیافت‌های خاورشناسان مزبور در این‌‌باره را نقد و ارزیابی کرده و به صورت مطالعه موردیِ برخی روایات تاریخی قرآن، دیدگاه آنان را ارزیابی نموده است.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
An Analysis the Views of Orientalists about the Relationship between the Qur'an and History with the Approach of the Scientific Authority of the Qur'an
Abstract:
"Scientific reference of the Holy Quran" means the meaningful impact of the Holy Quran on structured human knowledge, seeking the effective presence of the Holy Quran along with other epistemic sources in the field of various knowledge. One of the fields of knowledge in humanities is the knowledge of history, which has an important position. According to the prevailing view of Islamic scholars and commentators, the historical narratives and propositions of the Qur'an are among the sources that not only describe the history of Islam and the Prophet (PBUH & HH), but also present the history of the nations and religions of the past, and are considered as a real and original source for the science of history. On the other hand, orientalists have dealt with the relationship between the Qur'an and history with different approaches, and sometimes they have confirmed the authority of the Qur'an in some historical issues, and sometimes they have questioned it. These orientalists have often studied the historical propositions and the approaches and patterns of narration of history in the Qur'an with the "historical-critical" method. The mentioned method, which is one of the most widely used methods in the Quranic studies of orientalists, confirms only those historical propositions that are compatible with the standards of today's history by examining historical sources. rejecting the authority of the Qur'an in many of its historical reports, these orientalists consider the study of these historical statements to be merely the study of historical images and beliefs, not the history of historical events. Using a desk-research and descriptive-analytical method, in addition to criticizing the retelling method, this research investigated the approaches and methods of Orientalists' Qur'anic studies with regard to the theory of the scientific authority of the Qur’an and has criticized and evaluated the approaches of the said Orientalists in this regard in the form of a case study of some historical narrations of the Quran.
References:
References:
- قرآن کریم.
- کتاب مقدس، 2009، انگلستان، انتشارات ایلام.
- آقایی، سیدعلی، 1391، «رهیافت تاریخی ـ انتقادی در مطالعات کتاب مقدس»، ماه دین، ش 184، ص 83-90.
- علیزاده موسوی، سیدحامد، 1399، رابطه قرآن و کتاب مقدس: بررسی دیدگاه آنجلیکا نویورت، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- میشل، توماس، 1377، کلام مسیحی، ترجمة حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
- نویورت، آنجلیکا، 1389، «تصاویر و استعارات در بخش‌های آغازین سوره‌های مکی»، ترجمة ابوالفضل حری، در: رهیافت‌هایی به قرآن، جرالد هاوتیگ و عبدالقادر شریف، به کوشش مهرداد عباسی، تهران، حکمت.
- Donner, F, 1998, Narratives of Islamic origins. The beginning of Islamic historical writing, Princeton.
- Hawting, Gerald R., 2003, Pre-Islamic Arabia and the Quran, in: Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, p. 253-260.
- Khalidi, Tarif, 1995, Arabic historical thought in the classical period, Cambridge.
- Krentz, Edgar, 1997, the Historical Critical Method, Philadelphia, Fortress Press.
- Marshall, David, 2003, "Punishment Stories", in Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor, Jane Dammen McAuliffe.
- Mourad, Suleiman A., 2008, Mary in the Qur’an A reexamination of her presentation,THE QUR’AN IN ITS HISTORICAL CONTEXT, Routledge, USA.
- Neuwirth, Angelika, “Myths and Legends in the Qurʾān”, in: Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, 2003
- Mourad, Suleiman A, 2016, Qur’anic Studies and Historical-Critical Philology: The Qur’an’s Staging, Penetrating, and Eclipsing of Biblical Tradition, Philological encounters 1, Brill.
- Mourad, Suleiman A, 2003, "Qur'an and History a Disputed Relationship: Some Reflections on Qur'anic History and History in the Qur'an", Journal of Qur'anic Studies, V. 5, N. 1, p. 1-18.
- Mourad, Suleiman A, 2019, the Qur’an and Late Antiquity, Translated by Samuel Wilder, Oxford University Press.
- Rosenthal, 2002, "History and the Quran", in Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor, Jane Dammen McAuliffe, v 2.
- Schäfer, Peter, 2012, the Jewish Jesus, How Judaism and Christianity Shaped Each Other, Princeton: Princeton University Press.
- Stetkevych, J., 1996, The golden bough. Studies in Arabian myth, Bloomington.
- Wellhausen, Julius, 1889, Reste arbischen Heidentums, Berlin.
- Stewart, Deven, 2016, Book Review of Scripture, Poetry and the Making of a Community. By Angelika Neuwirth, New York, Oxford University Press.
- Marx, Michael, 2010, The Quran in context: historical and literary investigations into the Quranic milieu, Leiden, Brill.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
علیزاده موسوی، سیدحامد.(1402) واکاوی دیدگاه‌های خاورشناسان درباره رابطه قرآن و تاریخ با رویکرد مرجعیت علمی قرآن. دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2)، 171-188 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.2022098
سیدحامد علیزاده موسوی."واکاوی دیدگاه‌های خاورشناسان درباره رابطه قرآن و تاریخ با رویکرد مرجعیت علمی قرآن". دو فصلنامه قرآن شناخت، 16، 2، 1402، 171-188
علیزاده موسوی، سیدحامد.(1402) 'واکاوی دیدگاه‌های خاورشناسان درباره رابطه قرآن و تاریخ با رویکرد مرجعیت علمی قرآن'، دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2), pp. 171-188
