قرآن شناخت، سال شانزدهم، شماره دوم، پیاپی 31، پاییز و زمستان 1402، صفحات 157-169

    نقش محمد بن مسعود عیاشی و تفسیر وی در صیانت از حدیث شیعه

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    اسدالله جمشیدی / استادیار، عضو هیئت علمی گروه تفسیر و علوم قرآن موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / jamshidi@qabas.net
    doi 10.22034/qoranshenakht.2024.5000171
    چکیده: 
    تفسیر عیاشی از مهم‌ترین منابع روایات تفسیری شیعی برجای مانده از قرن 3 و 4 هجری است. بروز برخی کاستی‌ها که بیشتر مربوط به سند احادیث این کتاب است، جایگاه این اثر و ارج زحمات مؤلف را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. در این تحقیق به روش «متن‌پژوهی» با دسته‌بندی و تحلیل محتوایی بخشی از روایات این اثر و مقایسه آنها با منابع برجای مانده از ماقبل عصر صفوی، به‌دست آمد که نزدیک به هفتصد حدیث تنها از طریق این کتاب به‌دست ما رسیده و منابع باقی‌مانده قبل از عصر صفوی فاقد این تعداد از روایات است و این روایات در منابع متأخر، تنها از طریق تفسیر عیاشی بازنشر یافته است. بنابراین حفظ و حراست این حجم از روایات و دسترسی امروز ما به آنها وامدار تلاش عیاشی و تفسیر وی و نیز کسی است که به استنساخ این اثر اقدام کرده و زمینه دسترسی نسل‌های بعدی به آن را فراهم آورده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Role of Muhammad Ibn Mas’oud Ayashi and His Interpretation in the Preservation of Shia Hadith
    Abstract: 
    Ayashi's interpretation is one of the most important sources of Shia interpretative narrations left over from the 3rd and 4th centuries of Hijri. Some of this book's deficiencies, which are mostly related to the sanad of its hadiths, has obscured the status of this work and the author's efforts. Using a "textual research" method in this research, and categorizing and analyzing the content of some of the hadiths of this work and comparing them with the hadiths left over from the Safavid era, it was found that nearly seven hundred hadiths have reached us only through this book and the sources remaining from before the Safavid era lacks this number of hadith; and these hadiths were republished in later sources, only through Ayashi's interpretation. Therefore, we owe the preservation and protection of this number of hadiths and our access to them today to Ayashi’s effort and his interpretation, as well as to the one who copied this book and provided access to it for future generations.
        اردبیلی، احمد، بی‌تا، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران، مکتبه المرتضویه.
        استادی، رضا، ۱۳۷۱ش، چهل مقاله، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
        بحرانی، هاشم، 1374ش، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه البعثه.
        حسکانی، عبیدالله، 1411ق، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران، مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه.
        حویزی، عبدعلی‌بن جمعه، 1415ق، تفسیر نور الثقلین، قم، اسماعیلیان.
        صدوق، محمد‌بن علی، 1413ق، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
        طوسی، محمدبن حسن، 1407ق، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
        عیاشی، محمد‌بن مسعود، 1421 ق، تفسیر عیاشی، قم، مؤسسه بعثت.
        عیاشی، محمد‌بن مسعود، 1380ق، تفسیر عیاشی، تهران، المطبعه الاسلامیه.
        فیض کاشانی، محمدبن مرتضی، 1415ق، تفسیر الصافی، تهران، مکتبه الصدر.
        مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء التراق العربی.
        مشهدی، محمدبن محمدرضا، 1368ش، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
        اراکی، محمدعلی، 1421، کتاب الصلاه، قم، دفتر آیت‌الله اراکی.
        بابائی، علی‌اکبر، 1381ش، مکاتب تفسیری، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
        استادی، رضا، 1381، آشنائی با تفاسیر، قم، قدس.
        حمیری، قرب الإسناد (ط - الحدیثة)، 1413، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع).
        کلینی، محمدبن یعقوب، 1407، الکافی (ط. الإسلامیة)، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
        قمی، علی بن ابراهیم، 1363، تفسیر القمی، قم، دار الکتب.
        حر عاملی، محمدبن حسن، 1409 وسائل الشیعة، قم، آل‌البیت(ع).
        طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1390 ، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
        طباطبائی، سیدعلی، 1418، ریاض المسائل، قم، آل‌البیت(ع).
        خوانساری، سیداحمد، 1405 ، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، اسماعیلیان.
        گلپایگانی، محمدرضا، 1412، الدر المنضود فی أحکام الحدود‌، قم، دار القرآن.
        منتظری، حسینعلی، 1409، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، ، قم، تفکر.
        حکیم، سیدمحمدسعید، 1416، حواریات فقهیة‌، بیروت، مؤسسه المنا.
        سیستانى، سیدعلى حسینى، 1416، الفتاوى المیسَّرة، قم، دفتر آیت‌الله سیستانی.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جمشیدی، اسدالله.(1402) نقش محمد بن مسعود عیاشی و تفسیر وی در صیانت از حدیث شیعه. دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2)، 157-169 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000171

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اسدالله جمشیدی."نقش محمد بن مسعود عیاشی و تفسیر وی در صیانت از حدیث شیعه". دو فصلنامه قرآن شناخت، 16، 2، 1402، 157-169

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جمشیدی، اسدالله.(1402) 'نقش محمد بن مسعود عیاشی و تفسیر وی در صیانت از حدیث شیعه'، دو فصلنامه قرآن شناخت، 16(2), pp. 157-169

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جمشیدی، اسدالله. نقش محمد بن مسعود عیاشی و تفسیر وی در صیانت از حدیث شیعه. قرآن شناخت، 16, 1402؛ 16(2): 157-169