مفسران برجستة سدة اخیر حوزة علمیة قم؛ علامه سیدمحمدحسین طباطبائی
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
امیررضا اشرفی
/ دانشیار گروه تفسیر و علوم قرآن مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / ashrafi@qabqs.net
/ دانشیار گروه تفسیر و علوم قرآن مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / ashrafi@qabqs.netچکیده:
علامه طباطبائی، عالم نام‌آور حوزة علمیة قم، از بزرگ‌ترین اندیشمندان و مفسران جهان اسلام در سدة اخیر است. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی نقش ایشان را در حوزة علمیة قم به‌مثابه مفسری برجسته بررسی کرده است. احیای تفسیر و فرهنگ قرآن و مقابله با فرهنگ‌های مهاجم، پاسخ‌گویی به نیازهای زمان با قرآن، مبارزه با جریان‌های انحرافی در تفسیر، و ترویج و تحکیم «تفسیر قرآن به قرآن» از مهم‌ترین خدمات ارزشمند علامه در حوزة علمیة قم است. روش تفسیری نویسنده در «المیزان فی تفسیر القرآن» ویژگی‌هایی دارد که به نام ایشان در حوزة علمیة قم ثبت و از آنجا در جهان اسلام منتشر شده است. استفاده کم‌نظیر از سیاق و سایر آیات، تکیه ویژه بر محکمات، تفسیر غایت‌محور و توحیدبنیان، دسته‌بندی بدیع موضوعات قرآن و عنایت خاص به احادیث اهل‌بیت (ع) از جملة این ویژگی‌هاست.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
ّThe Prominent Commentators of the Qom Seminary in the Last Century; Allameh Tabatabai
Abstract:
Allameh Tabatabai, a renowned scholar of the Qom seminary, is one of the greatest thinkers and commentators of the Islamic world in the last century. Using the descriptive-analytical method, this paper has analyzed Allameh’s role in Qom seminary as a prominent commentator. Reviving the knowledge of interpretation and the Qur'anic culture and confronting the invading cultures, meeting the needs of the time with the help of Qur'an, standing against the deviant trends in the interpretation, and promoting and supporting the "interpretation of the Qur'an by the Qur'an" are among the most important and valuable contribution of Allameh to the Qom seminary. His interpretive method in "Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an" has some special characteristics. The book was written by him at the Qom seminary and sent out to the Muslim world. Unique use of context and other verses, special reliance on precise verses, goal-oriented and monotheistic interpretation, innovative classification of Qur’anic topics and special attention to Ahl al-Bayt hadiths are among these characteristics.
Full Text:
متن کامل مقاله:
* اين مقاله با حمايت دبيرخانة دائمي كنگرة يكصدمين سالگشت بازتأسيس حوزة علمية قم و دستاوردها و نكوداشت آيت‌الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري تأليف شده است.
- قرآن کریم.
- نهج‌البلاغه، 1414ق، تحقیق و تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت.
- آسوده، اسحاق، 1394، «تحلیل نظریه تکامل و بررسی پیامدهای آن از منظر سیدحسین نصر»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش 65،
- ص 131ـ153.
- اسلامی، سیدحسن، 1386، اندیشه‌نامه علامه بلاغی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- اشرفی، امیررضا و اکبر ساجدی، 1391، «تأملی دوباره در نظریه استقلال دلالی قرآن»، قرآن شناخت، ش 10، ص 27ـ46.
- اشرفی، امیررضا و اکبر ساجدی، 1387، «پیوستگی آیات قرآن و نقش آن در تفسیر از منظر علامه طباطبائی»، قرآن شناخت، ش 2، ص 25ـ58.
- اشرفی، امیررضا و اکبر ساجدی، 1398، مبانی تفسیری علامه طباطبائی در المیزان: مبانی مرتبط با متن قرآن، نظارت علمی محمود رجبی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- اوسی، علی، 1405ق، الطباطبائی و منهجه فی تفسیره المیزان، تهران، معاونیة الرئاسة للعلاقات الدولیة فی منظمة الاعلام الاسلامی.
- بابایی، علی‌اکبر و همکاران، 1379، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
- بابایی، علی‌اکبر و همکاران، 1386، مکاتب تفسیری، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
- بازرگان، مهدی، 1388، بازگشت به قرآن، تنظیم و تنقیح بنیاد مهندس مهدی بازرگان، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- جمعی از نویسندگان، 1361، یادنامه مفسر کبیر استاد علامه سیدمحمدحسین طباطبائی، مقاله سوم، جعفر سبحانی، نظری و گذری بر زندگانی استاد، قم، شفق.
- جوادی‌آملی، عبدالله، 1383، تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج 2 (توحید در قرآن)، قم، اسراء.
- حسینی طهرانی، سیدمحمدحسین، 1421ق، مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه: عالم ربانی علامه سیدمحمدحسین طباطبائی تبریزی، چ چهارم، مشهد، علامه طباطبائی.
- دفتر تنظیم و نشر مجموعة آثار علامه طباطبائی، بی‌تا، شناخت‌نامة علامه طباطبائی، قم، اسوه.
- رحیمی، فروغ، 1393، «سنجش تولیدات علمی مرتبط با آثار و اندیشه‌های علامه طباطبائی؛ نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)»، معرفت، ش 203، ص 105ـ112.
- رشیدرضا، محمد، 1404ق، تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، بیروت، دار المعرفه.
- سبحانی، جعفر، 1412ق ـ الف، الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، چ سوم، قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
- سبحانی، جعفر، 1412ق ـ ب، بحوث فی الملل و النحل، قم، المرکز العالمی للدراسات الإسلامیه.
- سحابی، یدالله 1375، خلقت انسان، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- شنقیطی، محمدامین، 1427ق، أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- صالحی شهرودی، محمدحسین و همکاران، 1392الف، «متن‌کاوی موضوعی رایانه‌ای قرآن کریم، برای کشف ارتباطات معنایی میان آیات، بر مبنای تفسیر المیزان»، قرآن شناخت، ش 12، ص 117ـ152.
- صالحی شهرودی، محمدحسین و همکاران، 1392ب، متن‌کاوی موضوعی قرآن کریم جهت کشف ارتباطاتِ معنایی میان آیات، بر مبنای تفسیر المیزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مازندران، دانشگاه علوم و فنون.
- صدر، حسن، بی‌تا، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام، دار الکتب العراقیه.
- صدوق، محمدبن علی، 1398ق، التوحید، تحقیق و تصحیح هاشم حسینى، قم، جامعة مدرسین.
- طالقانی، سیدمحمود، 1362، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1379، قرآن در اسلام، چ نهم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1389، بررسی‌های اسلامی، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، چ سوم، قم، بوستان کتاب.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1425ق، تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، تحقیق اصغر ارادتی، قم، مکتب تنظیم و نشر آثار علامه طباطبائی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 2022م، المیزان فی تفسیر القرآن، روسی، ترجمة چرنی‌ینکو، تاراس گریگوری یویچ، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
- گریلینگ، ای. سی.، 1402، تاریخ فلسفه، ترجمة خسرو جهانداری، تهران، مازیار.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1375، توحید در نظام عقیدتی و نظام ارزشی اسلام، قم، شفق.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1386، تماشای فرزانگی و فروزندگی، تدوین و نگارش غلامرضا گلی زواره، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1389الف، خداشناسی، تحقیق و بازنگاری امیررضا اشرفی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1389ب، «المیزان و روایات تفسیری»، تهیه و تنظیم مهدی حسینیان قمی، سمات، ش 3، ص 9ـ17.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1391، آفتاب مطهر، نگارش غلامرضا گلی زواره، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1398، معارف قرآن 3 (انسان‌شناسی)، چ نهم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، بی‌تا، سخنی پیرامون خلقت انسان از نظر قرآن، نگارش محمود محمدی عراقی، قم، شفق.
- مکارم شیرازی، ناصر، بی‌تا، فیلسوف‌نماها، چ پانزدهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- مهدوی‌راد، محمدعلی، 1381، «جایگاه المیزان در میان تفاسیر»، بینات، ش 34، ص 98ـ106.
- هاشم‌زاده، محمدعلی، 1381، «کتاب‌شناسی المیزان و علامه»، بینات، ش 34، ص 188ـ207.
- هندی، سرسید احمدخان، بی‌تا، تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان، ترجمة سیدمحمدتقی فخر داعی گیلانی، تهران، کتابخانه و چاپخانه علمی.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
اشرفی، امیررضا.(1403) مفسران برجستة سدة اخیر حوزة علمیة قم؛ علامه سیدمحمدحسین طباطبائی. دو فصلنامه قرآن شناخت، 17(1)، 173-192 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000318
امیررضا اشرفی."مفسران برجستة سدة اخیر حوزة علمیة قم؛ علامه سیدمحمدحسین طباطبائی". دو فصلنامه قرآن شناخت، 17، 1، 1403، 173-192
اشرفی، امیررضا.(1403) 'مفسران برجستة سدة اخیر حوزة علمیة قم؛ علامه سیدمحمدحسین طباطبائی'، دو فصلنامه قرآن شناخت، 17(1), pp. 173-192
