قرآن شناخت، سال هفدهم، شماره اول، پیاپی 32، بهار و تابستان 1403، صفحات 297-312

    شخصیت‌های برجسته علوم قرآنی حوزة علمیة قم در سدۀ اخیر؛ آیت‌الله محمدهادی معرفت (ره)

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    حامد معرفت / دکترای قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث / hamed.marefat@gmail.com
    doi 10.22034/qoranshenakht.2024.5000623
    چکیده: 
    آیت‌الله محمدهادی معرفت (1309ـ1385) از علمای شناخته شده تفسیر و علوم قرآن حوزه‌ی علمیه‌ی قم در سده چهاردهم شمسی است. این مقاله با روش تحلیلی ـ تاریخی به بررسی شخصیت علمی ایشان در عرصه علوم قرآن می‌پردازد. یافته‌های تحقیق حاکی است که غالب فعالیت‌های علمی آیت‌الله معرفت در زمینه علوم قرآن در حوزه‌ی علمیه‌ی قم رقم خورده و به ثمر رسیده است. او دارای تالیفات متعدد قرآن‌پژوهی و صاحب موسوعه «التمهید فی علوم القرآن» است که در جهان اسلام آوازه دارد. اندیشه‌ها و پژوهش‌های علمی قرآنی آیت‌الله معرفت دارای ویژگی اساسی است: مسئله محوری، نیازآگاهی، مکتب گرایی، انصاف مداری، تقریب گرایی، آینده نگری، آزاد اندیشی و نواندیشی. وی دیدگاه‌ها و نظرات تأثیرگذاری در برخی از مباحث علوم قرآن مانند جمع و تالیف قرآن، قرائات قرآن، نسخ قرآن، تاویل قرآن و صیانت قرآن از تحریف عرضه کرده است که مورد توجه و عنایت و رجوع پژوهشگران علوم اسلامی و قرآنی است. ایشان همچنین در زمینه علوم قرآن، به تربیت نسلی از فضلای جوان همت گماشت و زمینه‌ساز تأسیس مراکز آموزشی و پژوهشی متعدد در این رشته در قم و ایران شد.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Qom Seminary’s Prominent Figures in Qur’anic Sciences in the Last Century; Ayatullah Muhammad Hadi Ma’refet
    Abstract: 
    Ayatullah Muhammad Hadi Ma’refat (1309-1385) is one of the well-known scholars of Qur'anic interpretation and sciences of the Qom seminary in the 14th century. Using historical-analytical method, this article studies his scientific personality in the field of Qur’anic sciences. The research findings indicate that most of Ayatullah Ma’refat's scientific activities in the field of Qur'anic sciences have been carried out in the Qom seminary. He is the author of numerous books including Qur’anic studies and the author of the encyclopedia "Al-Tamhid fi Ulum al-Qur'an", which is famous in the Muslim world. Ayatullah Ma’refat's Qur’anic- scientific thoughts and researches have some basic characteristics including problem-centeredness, need-awareness, scholasticism, fairness orientation, following approximation, foresightedness, free thinking and innovative thinking. He has presented influential views and opinions on some issues of Qur’anic sciences, such as collection and compilation regarding the Qur’an, recitations of the Qur’an, abrogation of the Quran, interpretation of the Quran, and protection of the Quran from distortion, which is the subject of attention and reference by researchers of Islamic and Qur’anic sciences. In the field of the Qur’anic sciences, he devoted himself to the education of a generation of young scholars and prepared the ground for establishing the foundation of numerous educational and research centers in this field in Qom and in Iran.
    References: 
    متن کامل مقاله: 

    * اين مقاله با حمايت دبيرخانة دائمي كنگرة يكصدمين سالگشت بازتأسيس حوزة علمية قم و دستاوردها و نكوداشت آيت‌الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري تأليف شده است.

    References: 
    • ابن طاووس، علی‌بن‌موسی، 1348، اللهوف علی قتلی الطفوف، تهران، جهان.
    • بابایی، علی‌اکبر، 1381، مکاتب تفسیری، تهران، سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
    • بی‌نام، 1385، آفتاب معرفت، ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت آیت‌الله معرفت، قم، تمهید.
    • ذهبی، محمد‌حسین، بی‌تا، التفسیر و المفسرون بحث تفصیلی عن نشأه التفسیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • زرقانی، محمدعبد العظیم، بی‌تا، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • سیوطی، جلال‌الدین، 1418ق، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الکتب العربی.
    • فخررازی، محمدبن عمر، 1420ق، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • معرفت، حامد، 1395، گزارش تفصیلی از کرسی نظریه بطن، معرفت قرآنی، قم، دانشگاه مفید.
    • معرفت، محمدهادی، 1373، تناسب آیات، ترجمة عزت‌الله مولایی‌نیا، قم، بنیاد معارف اسلامی.
    • معرفت، محمدهادی، 1374، «مالکیت زمین در منابع اسلامی»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، ش2، ص 189ـ213.
    • معرفت، محمدهادی، 1375، «مالکیت زمین در منابع اسلامی»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، ش4، ص 169ـ188.
    • معرفت، محمدهادی، 1375، «مالکیت زمین در منابع اسلامی»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، ش6، ص 161ـ168.
    • معرفت، محمدهادی، 1376، «حضانت تا هفت سالگی مطلقا با مادر است»؛ دادرسی، ش 4، ص 11ـ15.
    • معرفت، محمدهادی، 1377، «بررسی مشروعیت توزیع در مساله قسامه»، دادرسی، ش 8، ص 6ـ12.
    • معرفت، محمدهادی، 1377، «دیه اهل کتاب»، دادرسی، ش، 11، ص 5ـ8.
    • معرفت، محمدهادی، 1377، «سه پرسش در مسئله قسامه»، دادرسی، ش 9، ص 5ـ9.
    • معرفت، محمدهادی، 1381، علوم قرآنی، قم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1382، احکام شرعی، قم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1387، صحابه از منظر اهل بیت(ع)، قم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1399، شخصیت‌شناسی محمدهادی معرفت، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
    • معرفت، محمدهادی، 1407ق، «تحقیق عن مسئله الغناء»، الفکر الاسلامی، ش 7، ص 308ـ332.
    • معرفت، محمدهادی، 1411ق، التمهید فی علوم القرآن، قم، جامعه مدرسین.
    • معرفت، محمدهادی، 1418ق، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد، الجامعه الرضویه.
    • معرفت، محمدهادی، 1418ق، التمهید فی علوم القرآن، قم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1423، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1427ق، التاویل فی مختلف المذاهب و الآراء، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
    • معرفت، محمدهادی، 1428ق، صیانة القرآن من التحریف، قم، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1429ق، التفسیر الاثری الجامع، تمهید.
    • معرفت، محمدهادی، 1430ق، تلخیص التمهید، قم، جماعه المدرسین.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفت، حامد.(1403) شخصیت‌های برجسته علوم قرآنی حوزة علمیة قم در سدۀ اخیر؛ آیت‌الله محمدهادی معرفت (ره). دو فصلنامه قرآن شناخت، 17(1)، 297-312 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000623

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حامد معرفت."شخصیت‌های برجسته علوم قرآنی حوزة علمیة قم در سدۀ اخیر؛ آیت‌الله محمدهادی معرفت (ره)". دو فصلنامه قرآن شناخت، 17، 1، 1403، 297-312

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفت، حامد.(1403) 'شخصیت‌های برجسته علوم قرآنی حوزة علمیة قم در سدۀ اخیر؛ آیت‌الله محمدهادی معرفت (ره)'، دو فصلنامه قرآن شناخت، 17(1), pp. 297-312

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفت، حامد. شخصیت‌های برجسته علوم قرآنی حوزة علمیة قم در سدۀ اخیر؛ آیت‌الله محمدهادی معرفت (ره). قرآن شناخت، 17, 1403؛ 17(1): 297-312