قرآن شناخت، سال اول، شماره اول، بهار و تابستان 1387، صفحه 10 ـ 7   1. فجر قرآن با «خواندن»، «قلم» و «تعلیم»،1 نمادهای دانش و فرهنگ و فرزانگی، طلوع کرد و شعاع دعوتش با فراخوان آدمیان به «اندیشیدن»، «خردورزی» و «تدبر» درخشید و دامن گسترد؛ صلای هماورد طلبی اش، با تمام جد و جهد معارضان، پاسخی درخور نیافت و آیاتش در اوج زیبایی ظاهر و تعالی و عمق معنی، الهام بخش و تمدن آفرین گردید؛ این بود که به رغم فراز و فرود حوادث قرون و اعصار، در پهنة جغرافیا جهانی شد و در درازنای تاریخ، بی هیچ تغییر و تبدیلی جاودانه و ماندگار؛ بی گمان شناخت چنین کتابی سترگ و ارجمند، مسئولیتی است همگانی و شناساندن آن نیز رسالتی است انسانی. 2. امروزه مجلات تخصصی در عرصه های مختلف علمی، آیینه تأملات، اندیشه ورزی ها, نوآوری ها و پژوهش های روزآمد اصحاب دانش و پژوهش و از شاخص های اصلی رشد علمی و توسعة فرهنگی به شمار می آیند. طبعاً راه اندازی و نشر این گونه مجلات برای ابراز و اظهار توانایی های علمی یک مجموعه و عرضة دستاوردهای فکری آن، امری ضروری و از مؤثرترین ابزارهای اطلاع رسانی محسوب می شود. 3. مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، به عنوان یکی از پایگاه های عظیم فکری، علمی و دینی کشور با داشتن مجموعه ای توانمند از نیروهای متخصص در رشته های مختلف علوم انسانی ـ اسلامی، زمینه و ظرفیت بالایی را در تولید دانش و پیشبرد اهداف جنبش نرم افزاری داراست که بحمدالله، بخشی از آن قابلیت ها زمینة ظهور یافته و تاکنون علاوه بر مجلة علمی ـ ترویجی معرفت، برخی گروه های علمی مؤسسه، از جمله فلسفه، تاریخ، روان شناسی، علوم سیاسی و مرکز دایرةالمعارف علوم عقلی موفق به انتشار فصلنامه های تخصصی شده اند. 4. در راستای ادای آن رسالت و شکوفایی زمینه و ظرفیتی دیگر، اینک گروه «تفسیر و علوم قرآن» مؤسسه، در جهت انعکاس اندیشه ها و پژوهش های تخصصی روزآمد و بسترسازی برای تضارب آراء در اصلی ترین حوزة دانش اسلامی یعنی «علوم, معارف و تفسیر قرآن»، با انتشار مجلة تخصصی قرآن شناخت، به خانوادة مطبوعات علمی کشور می پیوندد و امید است با اقبال و عنایت متخصصان قرآن پژوه به زودی جایگاه مطلوب و شایستة خود را در این میان بیابد. 5. مجلة قرآن شناخت اهداف زیر را سرلوحة کار خود قرار داده و ان شاءالله تمام تلاش و همت خود را در راه تحقق آنها مصروف خواهد داشت: الف) بسترسازی برای طرح و بسط تحقیقات علمی و تخصصی روز آمد در زمینة قرآن پژوهی و انعکاس یافته های صاحب نظران, محققان و استادان این رشته در زمینة یادشده؛ ب) ایجاد فضای تبادل نظر در مباحث اساسی و چالش برانگیز مربوط به موضوعات و مسائل قرآنی و نقد و ارزیابی آراء, نظریه ها و دیدگاه ها در این زمینه؛ ج) تحلیل و تبیین نارسایی ها و کاستی های موجود در باب مطالعات قرآنی و کوشش در جهت یافتن راهکار های مناسب؛ د) اهتمام به نیازهای فکری و علمی اقشار تحصیل کرده در ارتباط با پژوهش های قرآنی و شناساندن آثار معتبر علمی و تازه های پژوهش در زمینة یادشده؛ 6. مخاطبان اصلی مجله، متخصصان و محققان قرآن پژوه هستند. با این حال قرآن شناخت، استادان و پژوهشگران علاقه مند به مطالعات قرآنی و نیز دانشجویان رشتة تفسیر و علوم قرآن را از خوانندگان صمیمی خود می داند. 7. مجله به پژوهش های قرآنی اختصاص دارد, با تمام گسترة آن اعم از پژوهش های درون قرآنی و برون قرآنی , مطالعات درون رشته ای و میان رشته ای. با وجود این، اهتمام اصلی مجله معطوف به مباحث و مسائلی خواهد بود که بایستة پژوهش بوده، اما کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته اند، یا از سنخ مسائلی هستند که نقش بنیادی تری نسبت به دیگر مباحث این رشته دارند، و یا در شمار موضوعاتی می باشند که در معرض چالش و محل نزاع فکری هستند. 8. قرآن شناخت فعلاً به صورت دو فصلنامه هر شش ماه یک بار منتشر می گردد، و چنانچه شرایط لازم فراهم شود، ان شاءالله به فصلنامه تبدیل خواهد شد. 9. مقالات این شماره به لحاظ موضوعی ناظر به سه زمینة اصلی قرآن پژوهی یعنی علوم قرآن، مبانی و روش شناسی تفسیر، و معارف و تفسیر قرآن است. در مقالة «علوم قرآن؛ چیستی، چرایی و چگونگی» نویسنده تلاش دارد هویت، ضرورت، کارکرد و شاکلة علوم قرآن را از زاویة اهمیت و نقش و فایده ای که در مباحث قرآن پژوهی دارد، بازکاوی نموده، وجوهی دقیق تر برای چرایی آن جست وجو کند. دو مقالة «الهی بودن متن قرآن از منظر علامه طباطبایی و نقش آن در تفسیر المیزان و «جامعیت قرآن در بیان مفسر المیزان»، تحلیل و بررسی دو مبنای اساسی تفسیر قرآن در محدودة دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر گرانسنگ المیزان است و هر یک به گونه ای مبانی این مفسر نامی را در باب الهی بودن الفاظ و محتوای قرآن و نیز جامعیت آن همراه با ادله و قراین مطرح در المیزان باز می نمایانند. مقالة «دلالت التزامی و نقش آن در فهم و تفسیر متن با تأکید بر تفسیر قرآن» نیز به گونه ای در حوزة مباحث مربوط به مبانی و روش شناسی تفسیر قرار می گیرد. نویسنده با بازشناسی انواع دلالت های الفاظ و حدود و شرایط آن، در پاسخ به این پرسش که آیا مدلول های التزامی آیات نیز مقصود خداوند به شمار می آیند، دیدگاه های صاحب نظران را بر رسیده، دیدگاه مقبول خود را به کرسی نشانده است. در مقالة «سلسله مراتب خویشاوندی در قرآن کریم» گوشه ای از معارف قرآن در انواع قرابت ها و اهمیت آنها مطرح شده است و نویسنده با بررسی تفاوت های تعبیری و چینشی واژگان در آیات مربوط به روابط خویشاوندی، در جست وجوی رازهای تقدم و تأخر این واژگان و لطایف وظرایف بیانی قرآن در این زمینه برآمده است. و سرانجام مقالة «تفسیر قرآن کریم؛ سوره بقره، آیات 1 ـ 7» که تفسیر ترتیبی بخشی از آیات دومین سوره قرآن کریم است، در نوع خود حامل ظرافت های روش شناختی و نکات و لطافت های معناشناختی قابل توجه و تازه ای است که شاید در دیگر آثار تفسیری کمتر بتوان سراغ گرفت. به رغم تنوع موضوعی مقالات در این شماره، تلاش خواهد شد که ساماندهی محتوایی مجله از حیث سنخ مطالب و ساختار موضوعی در شماره های آینده، ان شاءالله از رشته و مبحث محوری به سوی موضوع و مسئلة محوری سوق یابد. 10. حرکتی را که آغاز کرده ایم، نیازمند مدد و مداد همة اندیشمندان و مشفقان قرآن دوست است. دست آنها را می فشاریم و از آراء و پیشنهادهایشان در این مسیر مشتاقانه استقبال می کنیم؛ امید است که با عنایت الهی و همت و بذل توجه عموم اهل فضل به ویژه قرآن پژوهان، شعاع تابش این نجم مبارک قرآنی در سپهر اندیشه و معرفت دینی، فزونی و فروزندگی گیرد؛ بمنه و کرمه. جانشین سردبیر پی نوشت ها 1. سوره علق: آیات3 ـ 5: اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ ! الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ ! عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ.