, Volume 16, Issue 2, No 31, Year 2025 , Pages 123-138
An Analysis of the Structural Areas of the Word "al-Rahman"
Article Type:
Research
Writers:
Sadegh Zarinmehr
/ 3rd level student, Seminary of Amir al-Mu'minin (PBUH), Loizan, Tehran Lavizan / sadegh.zarinmehr@gmail.com
/ 3rd level student, Seminary of Amir al-Mu'minin (PBUH), Loizan, Tehran Lavizan / sadegh.zarinmehr@gmail.comAbstract:
The exact meaning and interpretation of the word "al-Rahman" requires a literary analysis of this word. There are many opinions about the various structural aspects of the word "al-Rahman" that due to the inseparability of the structural areas from each other, adopting a word in each will lead to a different result in the other area. Therefore, it is necessary to provide a comprehensive analysis of all aspects of the construction of this word and to explain their relationship with each other. This research has dealt with this issue in a descriptive-analytical way. Contrary to the opinion of some, the claim of mute and improvisation nature is rejected for "al-Rahman". Investigating the usages, a new theory for this word under the title of "combination of words" was proved, which is the reason for the existence of two distinct sources of derivation: (1) "Rahma" in its famous meaning; (2) "Rahm" means closeness. The research in the Quranic and narrative usages indicates the use of both descriptive and scientific usages for "al-Rahman". Contrary to popular opinion, the etymology of this word is not limited to exaggeration, and it can also be a suspicious adjective. The types of al and lam are unnecessary appendages in the scientific case, and in the descriptive case, it is a mental or present agreement.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیل ساحت‌های ساختاری کلمه «الرحمن»
Abstract:
معناشناسی و تفسیر دقیق کلمه «الرحمن» نیازمند واکاوی ادبی این لفظ است. نظرات متعددی درباره شئون گوناگون ساختاری کلمه «الرحمن» وجود دارد که با توجه به انفکاک‌ناپذیری ساحات ساختاری از یکدیگر، اتخاذ قولی در هریک، سبب حصول نتیجه‌ای متمایز در ساحت دیگر می‌شود. بنابراین لازم است تحلیلی جامع از همه شئونات ساختمان این کلمه و تبیین رابطه آنها با یکدیگر ارائه شود. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی به این موضوع پرداخته است. برخلاف نظر برخی، ادعای عجمیت و ارتجال، برای «الرحمن» مردود است. با تفحص در استعمالات، نظری جدید برای این کلمه ذیل عنوان «مشترک لفظی» بودن آن ثابت گردید که سبب وجود دو منشأ اشتقاق متمایز می‌شود: (۱) «رحمة» به معنای مشهور آن؛ (۲) «رَحِم» به معنای نزدیکی. تتبع در استعمالات قرآنی و روایی، بیانگر اراده هر دو استعمال وصفی و عَلَمی برای «الرحمن» است. هیأت اشتقاقی این کلمه برخلاف نظر مشهور، منحصر در صیغه مبالغه نیست و صفت مشبهه نیز می‌تواند باشد. نوع الف و لام در حالت عَلَمی با توجه به علمیت بالغلبه، زائده غیر لازمه و در حالت وصفی، عهد ذهنی یا حضوری است.
References:
- قرآن کریم.
- آلوسى، سیدمحمود‌بن عبدالله، ۱۴۱۵ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.
- ابن‌ابى‌جامع، علی‌بن حسین، ۱۴۱۳ق، الوجیز فى تفسیر القرآن العزیز، قم، دار القرآن الکریم.
- ابنعطیه، عبدالحق‌بن غالب، ۱۴۲۲ق، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.
- ابن‌فارس، احمد‌بن زکریا، ۱۴۰۴ق، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابن‌مالک، محمدبن عبدالله، ۱۴۲۰ق، شرح الکافیة الشافیة، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- ابن‌مشهدی، محمدبن جعفر، ۱۴۱۹ق، المزار الکبیر، قم، جامعة مدرسین.
- ابن‌منظور، محمدبن مکرم، ۱۴۱۴ق، لسان العرب، چ سوم، بیروت، دار صادر.
- ابن‌هشام، عبدالله‌بن یوسف، ۱۴۱۰ق، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، چ چهارم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
- ابوحیان، محمدبن یوسف، ۱۴۲۰ق، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت، دار الفکر.
- استرآبادى، رضى‌الدین محمدبن حسن، ۱۴۰۲ق، شرح شافیة ابن‌الحاجب، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- استرآبادى، رضى‌الدین محمدبن حسن، ۱۳۸۴، شرح الرضی على الکافیه، تهران، موسسة الصادق للطباعه و النشر.
- بحرانى، سیدهاشم‌بن سلیمان، ۱۴۱۵ق، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسة البعثة، قسم الدراسات الاسلامیه.
- بیضاوی، عبدالله‌بن عمر، ۱۴۱۸ق، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوی)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- تفتازانی، مسعود‌بن عمر، ۱۴۱۶ق، المطول، چ چهارم، قم، مکتبة الداوری.
- جامی، عبدالرحمن‌بن احمد، ۱۴۳۰ق، شرح ملا جامی على متن الکافیة فی النحو، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- جرجانی، عبدالقاهر‌بن عبدالرحمن، ۱۴۳۰ق، درج الدرر فى تفسیر القرآن العظیم، اردن، عمان، دار الفکر.
- جوهری، اسماعیل‌بن حماد، 1376ق، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دار العلم للملایین.
- حرعاملی، محمدبن حسن، ۱۴۱۶ق، تفصیل وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة، چ سوم، قم، مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث.
- حسن، عباس، ۱۳۶۷، النحو الوافی، چ دوم، تهران، ناصر خسرو.
- حویزى، عبدعلى‌بن جمعه، ۱۴۱۵ق، تفسیر نور الثقلین، چ چهارم، قم، اسماعیلیان.
- خمینى، سیدمصطفى، ۱۴۱۸ق، تفسیر القرآن الکریم، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
- زمخشرى، محمود‌بن عمر، ۱۴۰۷ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، چ سوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
- سمین، احمد‌بن یوسف، ۱۴۱۴ق، الدر المصون فى علوم الکتاب المکنون، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.
- سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابى بکر، ۱۴۳۰ق، البهجة المرضیة علی ألفیة ابن‌مالک، چاپ نوزدهم، قم، اسماعیلیان.
- سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابى بکر، 1431ق، همع الهوامع شرح جمع الجوامع فی النحو، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- صافی، محمود، ۱۴۱۸ق، الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه، چ چهارم، دمشق، دار الرشید.
- صبان، محمدبن علی، ۱۴۲۵ق، حاشیة الصبان على شرح الأشمونى على ألفیة ابن‌مالک، بیروت، المکتبة العصریه.
- صدوق، محمدبن علی، بی‌تا ـ الف، عیون أخبار الرضا(ع)، تهران، جهان.
- صدوق، محمدبن علی، بی‌تا ـ ب، معانی الأخبار، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر.
- طبرسى، فضل‌بن حسن، ۱۴۳۰ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چ سوم، بیروت، دار الأمیره.
- طریحى، فخر‌الدین، 1375، مجمع البحرین، چ سوم، تهران، مرتضوی.
- طوسى، محمدبن حسن، بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- فراهیدی، خلیل‌بن احمد، ۱۴۰۹ق، العین، چ دوم، قم، هجرت.
- فیض کاشانى، ملامحسن، ۱۴۱۵ق، تفسیر الصافی، چ دوم، تهران، مکتبة الصدر.
- قرشى، سیدعلى‌اکبر، ۱۳۷۱، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- قرطبى، محمدبن احمد، ۱۳۶۴، الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو.
- قونوی، اسماعیل‌بن محمد، ۱۴۲۲ق، حاشیة القونوى على تفسیر الإمام البیضاوى، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.
- کلینی، محمدبن یعقوب، ۱۴۰۷ق، الکافی، چ پنجم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- ماوردی، علی‌بن محمد، بی‌تا، النکت و العیون، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.
- مجلسی، محمدباقر، ۱۴۰۳ق، بحار الانوار، چ دوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- مدنی، سیدعلیخان‌بن احمد، ۱۴۳۱ق، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، قم، ذوی القربی.
- مرتضى زبیدى، محمدبن محمد، ۱۴۱۴ق، تاج العروس، بیروت، دار الفکر.
- مشکور، محمدجواد، ۱۳۵۷، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
- معرفت، محمدهادى، ۱۳۸۷، التفسیر الأثری الجامع، قم، التمهید.
- منجد، محمد نورالدین، ۱۴۱۹ق، الإشتراک اللفظی فی القرآن الکریم بین النظریة و التطبیق، دمشق، دار الفکر.
- نوری، حسین‌بن محمدتقی، ۱۴۰۸ق، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث.
- یعقوب، امیل، ۱۳۶۷، موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، بیروت، دار العلم للملایین.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Zarinmehr, Sadegh.(2025) An Analysis of the Structural Areas of the Word "al-Rahman". , 16(2), 123-138 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.2021962
Sadegh Zarinmehr."An Analysis of the Structural Areas of the Word "al-Rahman"". , 16, 2, 2025, 123-138
Zarinmehr, S.(2025) 'An Analysis of the Structural Areas of the Word "al-Rahman"', , 16(2), pp. 123-138
