, Volume 13, Issue 1, No 24, Year 2025 , Pages 77-92
Analyzing and Reviewing Allameh Tabatabai's Theory of Relationship between Blessing and Guardianship (Velayat) Based on the Qur'an
Article Type:
Research
Writers:
Fathollah Najjarzadegan / Professor at the Department of the Qur'anic Sciences and Hadith, Farabi Campus, the University of Tehran / najarzadegan@ut.ac.ir
✍️ Gholam ali / MA in the Qur'anic Sciences and Hadith, Farabi Campus, the University of Tehran / a.jazini@gmail.com
Abstract:
The word "blessing" and its derivations has been stated in 81 verses of the Holy Qur'an. In many of these verses, the meaning of blessing can be revealed through context and other indications; but if this word is mentioned in an absolute verse, most of the Qur'anic researchers apply the rule of absolutism and generalize the meaning of this word to all worldly and spiritual blessings. Contrary to the commonly held belief, Allameh Tabatabai has an innovative theory. He believes that in any verse in which the word blessing is mentioned in the Qur'an in absolute terms, it refers to guardianship. In the present paper, firstly, Allameh Tabatabai's theory is discussed and his innovation is proved. Secondly, through analytical – descriptive method, Allameh Tabatabai's principles for proposing this theory are examined. These principles include a functional analysis of "blessing" based on the Qur'an and an investigation of the meaning of blessing through using the Quran for the interpretation of the Qur'an. Thirdly, through discovering and analyzing these principles and ultimately applying the theory to all verses including the word blessing, the accuracy of Allameh Tabatabai's theory of connection between blessing and guardianship is confirmed. These results can play an effective role in a correct understanding and interpretation of the uses of blessings in the Qur'an
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیل و ارزیابی نظریه علامه طباطبایی درباره پیوند نعمت با ولایت در قرآن
Abstract:
واژه «نعمت» و مشتقاتش در 81 آیه از قرآن کریم آمده است. در بسیاری از این آیات می توان از راه سیاق و سایر قراین به معنای نعمت پی برد؛ ولی اگر این واژه در آیه ای مطلق ذکر شده باشد، عموم قرآن پژوهان با اجرای قاعده اصالة الاطلاق، نعمت را به همه‌ی نعمت های مادی و معنوی معنا می کنند. علامه طباطبایی برخلاف نظر مشهور، نظریه ای بدیع دارد. او معتقد است که هر جا در قرآن لفظ نعمت به صورت مطلق ذکر شده باشد، مراد از آن ولایت است. در این پژوهه، اولاً نظریه علامه طباطبایی تبیین شده، نوآوری ایشان اثبات می شود؛ ثانیاً با روش تحلیلی ـ توصیفی، مبانی دستیابی علامه به این نظریه ـ که یکی تحلیل کارکردی «نعمت» در قاموس قرآن و دیگری تحلیل معنای نعمت با روش تفسیر قرآن به قرآن است ـ بررسی می گردد؛ ثالثاً با کشف و تحلیل این مبانی و در نهایت، تطبیق نظریه بر همه آیات مشتمل بر لفظ نعمت، به صحت آن اذعان می شود. این نتایج می تواند نقش مؤثری در فهم و تفسیر صحیح کاربردهای نعمت در قرآن داشته باشد.
Keywords:
References:
- آلوسى، سيدمحمود، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق: على عبدالبارى عطية، بيروت، دار الكتب العلميه.
- آل‌رسول، سوسن، و فهيمه صادقي قهرودي، 1391، «قرآن کریم و پژوهش‌های قرآنی: طلب هدایت به صراط مستقیم»، قرآني کوثر، ش 44، ص146- 159.
- ابن عاشور، محمد بن طاهر،1420ق، التحرير و التنوير، بيروت، مؤسسه التاريخ.
- ابن قيم جوزى، محمد بن ابى بكر،1410ق، تفسير القرآن الكريم، بيروت، دار و مكتبة الهلال.
- ابن منظور، محمد بن مكرم، 1414ق، لسان العرب، چ سوم، بيروت، دار صادر.
- ابن فارس، احمد بن فارس، 1404ق، معجم مقاييس اللغه، مصحح: عبدالسلام محمد هارون، قم، مكتب الاعلام الاسلامي.
- بابايي، علي‌اکبر، 1396، بررسي مکاتب و روش‌هاي تفسيري، چ سوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- بحرانى، هاشم بن سليمان، 1416ق، البرهان فى تفسير القرآن، تحقيق: قسم الدراسات الاسلامية موسسة البعثة، تهران، بنياد بعثت.
- بغوى، حسين بن مسعود،1420ق، معالم التنزيل فى تفسير القرآن، تحقيق: عبدالرزاق المهدى، بيروت، دار احياء التراث العربى.
- جوادي آملي، عبدالله، 1387، تسنيم، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1392، ولايت در قرآن، چ ششم، قم، اسراء.
- ـــــ ، ۱۳۸۶، شمس‌الوحي تبريزي (سيره عملي علامه طباطبايي)، قم، اسراء.
- جوهرى، اسماعيل بن حماد، 1376ق، الصحاح، مصحح: احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دار العلم للملايين.
- حسيني طهراني، محمدحسين، 1418ق، امام‌شناسي، چ دوم، مشهد، علامه طباطبايي.
- ـــــ ، 1423ق، معادشناسي، چ يازدهم، مشهد، ملکوت نور قرآن.
- ـــــ ، 1426ق، مهر تابان، چ هشتم، مشهد، ملکوت نور قرآن.
- ـــــ ، 1427ق، نور ملكوت قرآن، چ سوم، مشهد، علامه طباطبايي.
- خفاجى، احمد بن محمد، 1417ق، عناية القاضى و كفاية الراضى، بيروت، دار الكتب العلمية.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بيروت، دار القلم.
- زمخشرى، محمود، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، چ سوم، بيروت، دار الكتاب العربي.
- سبحاني، جعفر، ۱۳۵۴، مربي نمونه (تفسير سوره لقمان)، قم، دار التبليغ اسلامي.
- صدرالدين شيرازى، محمد بن ابراهيم، 1362، منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه، تهران، آگاه.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، چ پنجم، قم، جامعه مدرسين.
- ـــــ ، ۱۴۲۰ق، نهاية الحکمة، قم، مؤسسه نشر اسلامي.
- طبرسى، فضل بن حسن، 1372، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تحقيق: محمدجواد بلاغى، چ سوم، تهران، ناصرخسرو.
- طيب، سيدعبدالحسين، 1378، اطيب البيان في تفسير القرآن، چ دوم، تهران، اسلام.
- عبدالمنعم، محمود عبدالرحمن، 1419ق، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهيه، قاهره، دار الفضيله.
- عليپور سعدآبادي، سارا، 1385، «نعمت و ابعاد آن از ديدگاه آيات و روايات»، رشد آموزش قرآن، ش 15، ص53–57.
- عياشى، محمد بن مسعود، 1380ق، كتاب التفسير، تهران، علميه.
- غضنفري، علي، 1382، ره رستگاري، قم، لاهيجي.
- فخر رازى، محمد بن عمر،1420ق، مفاتيح الغيب، چ سوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، 1368، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقيق: حسين درگاهى، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
- قمى، على بن ابراهيم، 1363، تفسير القمي، چ سوم، تحقيق: طيب موسوى جزايرى، قم، دار الكتاب.
- قونوى، اسماعيل بن محمد، 1422ق، حاشية القونوى على تفسير البيضاوى، بيروت، دار الكتب العلمية.
- کليني، محمد بن يعقوب، 1365، الکافي، تحقيق: علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- گنابادي، سلطان محمد بن حيدر، 1408ق، بيان السعادة في مقامات العبادة، چ دوم، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.
- ـــــ ، 1372، متن و ترجمه فارسى تفسير شريف بيان السعادة فى مقامات العبادة، مترجم: مجمد رضاخانى و حشمت‌الله رياضى، تهران، سر الاسرار.
- مشکينى، ميرزاعلى، 1416ق، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، چ ششم، قم، الهادي.
- مصطفوى، حسن، 1430ق، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، چ سوم، بيروت، دار الكتب العلمية.
- مظفر، محمدرضا، 1379، المنطق، چ دوم، قم، جامعه مدرسين.
- مکارم شيرازي، ناصر، 1374، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- ـــــ ، 1386، سوگندهاى پربار قرآن، چ دوم، قم، مدرسه الامام علي بن ابي طالب.
- موسوي، سيدرسول، 1394، «گونه‌شناسي نعمت در قرآن»، تفسير اهل‌بيت، سال سوم، ش 1، ص49–64.
- نجارزادگان، فتح‌الله، 1396، تفسير موضوعي قرآن کريم: آموزه‌هايي از فضائل و حقوق اهل‌بيت در قرآن، چ چهارم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ولايي، عيسي، 1387، فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول، چ ششم، تهران، ني.
- هاشمى شاهرودى، سيدمحمود، 1426ق، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌البيت، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Najjarzadegan, Fathollah, , Gholam ali.(2025) Analyzing and Reviewing Allameh Tabatabai's Theory of Relationship between Blessing and Guardianship (Velayat) Based on the Qur'an. , 13(1), 77-92
Fathollah Najjarzadegan; Gholam ali ."Analyzing and Reviewing Allameh Tabatabai's Theory of Relationship between Blessing and Guardianship (Velayat) Based on the Qur'an". , 13, 1, 2025, 77-92
Najjarzadegan, F, , G.(2025) 'Analyzing and Reviewing Allameh Tabatabai's Theory of Relationship between Blessing and Guardianship (Velayat) Based on the Qur'an', , 13(1), pp. 77-92
