, Volume 16, Issue 1, No 30, Year 2025 , Pages 39-58
The Role of Divine Determination in Man’s Voluntary Acts in the Qur'an with Emphasis on Allameh Misbah Yazdi's Viewpoint
Article Type:
Research
Writers:
Amirreza Ashrafi
/ Associate Professor at the Department of the Qur'anic Interpretation and Sciences, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / ashrafi@qabqs.net
/ Associate Professor at the Department of the Qur'anic Interpretation and Sciences, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / ashrafi@qabqs.net✍️ Hosein nagahi / PhD Student of the Qur'anic Interpretation and Sciences, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / hng1364@gmail.com
/ PhD Student of the Qur'anic Interpretation and Sciences, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / hng1364@gmail.comAbstract:
Based on the verses of the Holy Qur'an, God's ubiquitous determination includes all phenomena, including man’s deeds, and this ubiquity raises the doubt of predestination. Drawing on analytical-descriptive method, this paper analyzes the role of various types of divine determination in man’s voluntary acts based on the verses of the Qur'an with emphasis on Allameh Misbah Yazdi’s viewpoint. The research results showed that although the low-level determinations related to genetic and environmental factors are effective in human beings’ choices, they do not keep them from having their free will. High-level determinations are not at the same level as human will and do not hinder man’s free will and choice. Although God's general and special determinations lead human beings to take on certain responsibilities, they do not deprive them of their free will.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش تقدیر الهی در افعال اختیاری انسان در قرآن با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی
Abstract:
مطابق آیات قرآن، تقدیر فراگیر الهی همه پدیده های هستی، از جمله افعال انسان را دربر می گیرد و همین فراگیری شبهه جبر را زنده می کند. این مقاله با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی نقش انواع تقدیرهای الهی را در افعال اختیاری انسان براساس آیات قرآن با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی واکاوی می کند. حاصل بررسی نشان می دهد که تقدیرهای سطح نازل در قالب عوامل وراثتی و محیطی هرچند در انتخاب انسان موثرند، اما موجب سلب اختیار او نمی شوند. تقدیرهای سطح عالی هم عرض اراده انسان نیستند تا مانع اراده و اختیار او باشند. تقدیرهای عام و خاص الهی نیز هرچند انسان را به سوی انجام مسئولیت هایی خاص سوق می دهند، اما اختیار و اراده را از انسان نمی ستانند.
References:
- قرآن كريم.
- نهج‌البلاغه، 1417ق، تصحيح صبحي صالح، قم، هجرت.
- ابن‌شعبه حرانى، حسن‌بن على، 1404ق، تحف العقول، چ دوم، قم، بي‌نا.
- انواري، جعفر، 1393، «اختيار انسان از منظر قرآن و فيلسوفان»، معرفت فلسفي، ش 45، ص 143ـ170.
- بيکر، کاترين، 1387، ژن‌ها و انتخاب‌ها، ترجمة خسرو حسيني‌پژوه، چ دوم، تهران، مدرسه.
- تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، 1410ق، غررالحکم و درر الکلم، تصحيح سيدمهدي رجائي، قم، دارالکتاب الاسلامي.
- جوانشير، عباس و همكاران، 1400، «نقش اراده و اختيار در پديدآيي و تحول شخصيت»، قرآن و علم، ش 28، ص 177ـ210.
- حميد، کامل و همكاران، 1399، «نقش و جايگاه وراثت و ژنتيک (زيست‌شناسي جنايي) در ارتکاب جرم از منظر جرم‌شناسي نوين و آموزه‌هاي ديني»، قانون يار، سال چهارم، ش 1، ص 283ـ332.
- حويزى، عبدعلى‌بن جمعه، 1415ق، تفسير نور الثقلين، تصحيح سيدهاشم رسولي محلاتي، چ سوم، قم، اسماعيليان.
- صدوق، محمدبن علي، 1378ق، عيون أخبار الرضا، تهران، بي‌نا.
- ـــــ ، 1398ق، التوحيد، قم، بي‌نا.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1390ق، الميزان في تفسير القرآن، چ دوم، بيروت، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات.
- طبرسى، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البيان في تفسير القرآن، چ سوم، تهران، ناصر خسرو.
- ـــــ ، 1412ق، مکارم الاخلاق، قم، شريف الرضي.
- قمي، عليبن ابراهيم، 1363، تفسير القمي، چ سوم، قم، دارالکتاب.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي، چ چهارم، تهران، بي‌نا.
- محمدي، علي، 1389، شبيه‌سازي انسان، چ دوم، قم، دفتر نشر معارف.
- مروي، محمدحسين و حوران اکبرزاده، 1398، «بررسي رابطۀ اختيار و تقدير در هستي از منظر علامه طباطبائي»، فلسفه دين، دوره شانزدهم، ش 3، ص 521ـ542.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1384، آموزش عقايد، چ هفدهم، تهران، اميركبير.
- ـــــ ، 1388، رستگاران، چ سوم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1391، جامعه و تاريخ از نگاه قرآن، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1394الف، جنگ و جهاد در قرآن، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1394ب، فلسفه اخلاق، تحقيق و نگارش احمدحسين شريفي، چ سوم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1395، جهان‌شناسي (معارف قرآن 2)، چ دوم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1397، زينهار از تکبر، تدوين و نگارش محسن سبزواري، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1398الف، خداشناسي (معارف قرآن 1)، چ نهم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1398ب، انسانشناسي (معارف قرآن 3)، چ نهم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1399، انسانشناسي در قرآن، چ هفتم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1382، بر درگاه دوست، تدوين و نگارش عباس قاسميان، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مطهري، مرتضي، 1377، مجموعه آثار، چ هشتم، تهران، صدرا.
- نوروزي، ابوذر، 1395، «رابطه تقدير و قضاي الهي با افعال انسان در مدرسه کلامي قم»، مطالعات قرآن و حديث سفينه، ش 51، ص 164ـ189.
- Hergenhahn, B.R.& M.H.Olson, 2007, An Introduction to Theories of Personality, Pearson Prentic Hall Inc, New jersey.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Ashrafi, Amirreza, nagahi, Hosein.(2025) The Role of Divine Determination in Man’s Voluntary Acts in the Qur'an with Emphasis on Allameh Misbah Yazdi's Viewpoint . , 16(1), 39-58
Amirreza Ashrafi; Hosein nagahi."The Role of Divine Determination in Man’s Voluntary Acts in the Qur'an with Emphasis on Allameh Misbah Yazdi's Viewpoint ". , 16, 1, 2025, 39-58
Ashrafi, A, nagahi, H.(2025) 'The Role of Divine Determination in Man’s Voluntary Acts in the Qur'an with Emphasis on Allameh Misbah Yazdi's Viewpoint ', , 16(1), pp. 39-58
