Pages:
173-190
Receive Date: 2025/12/03
Accept Date: 2025/12/03
Abstract:
A famous hadith has been narrated in Shia and Sunni sources and is known as "أَجمَع القُرآن کما أنزل" . The content of this hadith indicates that the Qur’an was compiled by Imam Ali, emphasizing on this phrase "کماانزل". Finding the intended meaning of this phrase has led to different opinions due to the inaccessibility of the Qur’anic text to the scholars'. Relying on this narration, some thinkers have considered the arrangement of the verses and surahs in Imam Ali's compilation to be based on the chronological order of their revelation. Recently, some researchers have followed a new method of "interpretation of the Qur’an based on its chronological revelation," on the basis of the infallible Imam’s action. The necessity of analyzing and explaining this narration as close to reality, based on data and findings accepted in scientific centers, and evaluating the probabilities and statements—given the consequential effects of these opinions and the close connection of the hadith with the most important Muslims’ sources in various domains—highlights the importance of a comprehensive investigation into the implications of this statement and the actions of the infallible. The research findings show that there is no solid evidence for the aforementioned interpretation of the hadith, either in terms of language and the text of the narration, or in the early reports about it; rather, it is just a possibility among other possibilities, and the evidence, if anything, supports an alternative interpretation.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بازخوانی وتحلیل مضمون «أَجمَع القُرآن کما أنزل» در تدوین مصحف امام علی (ع)
Abstract:
حدیثی مشهور در منابع شیعه و اهلسنت نقل شده که به حدیث «اَجمَع القرأن کما انزل» معروف است و محتوای آن بیانگر گردآوری قرآن توسط امام علی(ع) با قید «کما انزل» است. کشف مراد از این جمله، با توجه به عدم دسترسی حسی اندیشمندان به مصحف، سبب بروز آرای متفاوت شده است. عدهای به استناد این روایت، چینش آیات و سور مصحف امام علی(ع) را بر اساس نزول زمانی دانستهاند و با تکیه بر این برداشت، اخیراً بعضی سبک نوظهور «تفسیر قرآن بر اساس نزول زمانی» را دنبال کرده و دلیل را عمل معصوم قرار دادهاند. ضرورت تحلیل و تبیین نزدیک به واقع این روایت بر اساس دادهها و یافتههای پذیرفتهشده در جوامع علمی و ارزشیابی احتمالات و اقوال پیرامون آن، با توجه به آثار مترتب بر اقوال و ارتباط تنگاتنگ حدیث با مهمترین مرجع مسلمانان در ساحتهای مختلف، بیانگر اهمیت تحقیقی جامع در مفاد این سخن و عمل معصوم است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که دلیلی قطعی بر برداشت مذکور از حدیث، نه در لغت، نه در متن روایت و نه در گزارشهای اولیه دربارۀ آن وجود ندارد؛ بلکه یک احتمال در کنار دیگر احتمالات است و قرائن، بلکه دلایلی، احتمال دیگری را تقویت میکند.
References:
- قرآن کریم.
- آبیاری، ابراهیم (1411ق). تاریخ القرآن. قاهره / بیروت: دار الکتاب المصرى / اللبنانى.
- ابطحی، محمدعلی (1417ق). تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی. نگارش: سیدمحمد ابطحی. قم: بینا.
- ابنابیداود سجستانی، عبدالله (1423ق). المصاحف. تحقیق: محمدبنعبده. مصر: الفاروق الحدیثه.
- ابنجزی غرناطی، محمد (1416ق). التسهیل لعلوم التنزیل. تحقیق: عبدالله خالدی. بیروت: دار أرقم.
- ابنحجر عسقلانی، احمد (1379ق). فتح الباری. تحقیق: فؤاد عبدالباقی. بیروت: دار المعرفه.
- ابنحنبل، احمد (۱۴۲۰ق). مسند إمام أحمد بن حنبل. تحقیق و تصحیح: شعیب أرنؤوط و دیگران. بیروت: الرساله.
- ابنسعد، محمد (1968م). الطبقات الکبرى. تحقیق: إحسان عباس. بیروت: دار صادر.
- ابنشهرآشوب، محمد (۱۳۷۶ق). مناقب آل أبی طالب. نجف: المکتبة الحیدریة.
- ابنعبدالبر، یوسف (۱۳۹۸ق). جامع بیان العلم و فضله. بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ابنعساکر، علی (1415ق). تاریخ مدینة دمشق. دراسه و تحقیق: علی شیری. بیروت: دار الفکر.
- ابنفارس، احمد (1387). ترتیب مقائیس اللغه.ترتیب و تنقیح: علی عسگری ـ حیدرمسجدی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ابنندیم، محمد (1398ق). الفهرست. بیروت: دار المعرفه.
- احمدی میانجی، علی (۱۴۱۹ق). مکاتیب الرسول. قم: دارالحدیث.
- امین، سیدمحسن (1403ق). أعیان الشیعه. تحقیق و أخراج: حسن أمین. بیروت: دار التعارف.
- ایازى، سیدمحمدعلى (1380). مصحف امام على. تهران: وزارت ارشاد.
- بابایی، علیاکبر ( 1389). مکاتب تفسیری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- بحرانی، سیدهاشم (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسة البعثة.
- بحرانی، یوسف (1423ق). الدرر النجفیه. بیروت: دار المصطفى.
- بلاذری، أحمد (1959م). أنساب الأشراف. تحقیق: محمد حمیدالله. مصر: دار المعارف.
- بهجتپور، عبدالکریم (1390). تفسیر همگام با وحی تفسیر تنزیلی. قم: مؤسسة التمهید.
- بهجتپور، عبدالکریم (1392). تفسیر تنزیلی؛ اصول، مبانی، قواعد و فوائد. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
- حاکم حسکانی، عبیدالله (1411ق). شواهد التنزیل. تحقیق و تعلیق: محمدباقر محمودی. ایران: وزارت ارشاد / مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة.
- خازن بغدادی، علی (1415ق). لباب التأویل فی معان التنزیل. تحقیق و تصحیح: محمدعلی شاهین. بیروت: دار الکتب العلمیه.
- خوارزمی، موفق (1414ق). المناقب. تحقیق: مالک محمودی. قم: نشر إسلامی ـ مؤسسة سیدالشهداء.
- خویی، سیدابوالقاسم (1395ق). البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الزهراء.
- خویی، سیدابوالقاسم (1413ق). معجم رجال الحدیث. قم: منشورات مدینة العلم.
- رامیار، محمود (1369). تاریخ قرآن. تهران: امیرکبیر.
- سلیم بن قیس الهلالی الکوفی (1380). کتاب سلیم بن قیس. تحقیق: محمدباقر انصاری زنجانی. قم: دلیل ما.
- سیوطی، جلالالدین (1416ق). الإتقان. تحقیق: سعید المندوب. بیروت: دار الفکر.
- صافی گلپایگانی، لطفالله (۱۳۹۳). منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر. ترجمۀ محسن احمدی. تهران: منیر.
- صدر، سیدحسن (بیتا). الشیعة و فنون الإسلام. بیجا: بینا.
- صدر، محمدباقر (1497ق). مباحث الأصول. مقرر: سیدکاظم حائری. قم: مکتب الإعلام الاسلامی.
- صدوق، محمد (1362). الخصال. تصحیح و تعلیق: علیأکبر غفاری. قم: نشر اسلامی.
- صدوق، محمد (1414ق). الاعتقادات. تحقیق: عصام عبد السید. بیروت: دار المفید.
- صفار، محمد (1362). بصائر الدرجات. تقدیم و تعلیق و تصحیح: میرزاحسن کوچهباغی. تهران: اعلمی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (1360). قرآن در اسلام. قم: هجرت.
- طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۸۹). مجمع البیان. باتعلیق ابوالحسن شعرانی وتصحیح حامد فدوی اردستانی. تهران: المکتبة الرضویة لاحیاء الآثار الجعفریه.
- طبرسی، احمد بن علی (1386ق). الاحتجاج. تعلیقات وملاحظات: محمدباقر خرسان. نجف: دار النعمان.
- طوسی، محمد (1415ق). رجال شیخ طوسی. تحقیق: جواد قیومی اصفهانی. قم: اسلامی
- حر عاملی، (1403ق). وسائل الشیعه. تحقیق: عبدالرحیم ربانی شیرازی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- عاملی، جعفر مرتضى (1410ق). حقائق هامة حول القرآن الکریم. قم: اسلامی.
- عیاشی، محمد بن مسعود (بیتا). تفسیر العیاشی. تصحیح و تحقیق و تعلیقه: هاشم رسولی محلاتی. تهران: علمیة اسلامیه.
- فرات کوفی،فرات بن ابراهیم( 1410ق) تفسیر فرات الکوفى، تهران: وزارت ارشاد اسلامى.
- فیض کاشانی، محسن (۱۳۶۵). الوافی. تحقیق، تصحیح، تعلیقه و مقابله با أصل: ضیاءالدین حسینی. اصفهان: مکتبة الامام امیرالمؤمنین.
- فیومی، احمد (1405ق). مصباح المنیر. قم: دار الهجره.
- فیض کاشانی، محسن (1416ق). التفسیر الصافی. تصحیح و تعلیقه: حسین أعلمی. قم / تهران: هادی / صدر.
- قرطبی، محمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران: ناصرخسرو.
- قمی، علی بن ابراهیم (1367). تفسیر القمی. تحقیق: سیدطیب الموسوی الجزائری. نجف: مکتبة الهدى.
- کردی، محمدطاهر (1365ق). تاریخ القرآن الکریم. جده: الفتح.
- کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۵). الکافی. تصحیح و تعلیق: علیاکبر غفاری. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1387). الکافی. لجنة التحقیق. قم: دار الحدیث.
- مجلسی، محمدباقر (1363). مرآة العقول. إخراج و مقابله و تصحیح: سیدهاشم رّسولی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: الوفاء.
- معرفت، محمدهادی (1385). علوم قرآنی. قم: التمهید.
- معرفت، محمدهادی (1413ق الف). تلخیص التمهید. قم: اسلامی.
- معرفت، محمدهادی (1413ق ب). صیانة القرآن من التحریف. قم: اسلامی.
- شیخ مفید، محمد بن محمد (1414ق الف). أوائل المقالات. تحقیق: إبراهیم أنصاری. بیروت: دار المفی.
- شیخ مفید، محمد بن محمد (1414ق ب). المسائل السرویه. تحقیق: صائب عبد الحمید. بیروت: دار المفید.
- ملاحویش آلغازی، عبدالقادر (1382ق). بیان المعانی. دمشق: مطبعة الترقی.
- نجارزادگان، فتحالله (1424ق). سلامة القرآن من التحریف. تهران: مشعر.
- نجاشی، احمد بن علی (1416ق). فهرست اسماء مصنفی الشیعه (رجال النجاشی). قم: اسلامی.
- نعمانی، محمد ابنابیزینب (1422ق). الغیبه. تحقیق: فارس حسون کریم. قم: انوار الهدى.
- نکونام، جعفر (1382). پژوهشى در مصحف امام على. رشت: مبین.
- نمازی شاهرودی، علی (1412ق). مستدرکات علم رجال الحدیث. تهران: شفق.
- نوری طبرسی، حسین (1369). نفس الرحمن فی فضائل سلمان. تحقیق: جواد قیومی. اصفهان: آفاق.
- نوری طبرسی، حسین (1416ق). خاتمة المستدرک. قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
- هاشمی خویی، حبیبالله (بیتا). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه. تصحیح وتهذیب: سیدابراهیم میانجی. تهران: اسلامیه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammadi Majd, Ahmad.(2025) Reviewing and Analyzing the Content of "أَجمَع القُرآن کما أنزل" in the Compilation of the Qur’an by Imam Ali (PBUH). ًQur'an Shinakht, 17(2), 173-190 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000177
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ahmad Mohammadi Majd."Reviewing and Analyzing the Content of "أَجمَع القُرآن کما أنزل" in the Compilation of the Qur’an by Imam Ali (PBUH)". ًQur'an Shinakht, 17, 2, 2025, 173-190
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammadi Majd, A.(2025) 'Reviewing and Analyzing the Content of "أَجمَع القُرآن کما أنزل" in the Compilation of the Qur’an by Imam Ali (PBUH)', ًQur'an Shinakht, 17(2), pp. 173-190
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammadi Majd, A. Reviewing and Analyzing the Content of "أَجمَع القُرآن کما أنزل" in the Compilation of the Qur’an by Imam Ali (PBUH). ًQur'an Shinakht, 2025; 17(2): 173-190