سال دهم، شماره دوم، پیاپی 19، پاییز و زمستان 1396

محمد نقیب زاده/ استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره                                                    mn@qabas.net

دریافت: 12/07/1395 ـ پذیرش: 24/11/1395

چکیده

وجود احتمالات تفسیری متعدد ذیل برخی از آیات، شبهۀ فقدان تعین معنایی متن قرآن را پدید آورده است؛ بدین بیان که از ابتدا معنایی در نفس صاحب سخن وجود نداشته ، ولی با گذشت زمان، معناهای متفاوتی از آن به دست آمده است. البته قرآن، به لحاظ انشاکنندۀ حکیم آن (خداوند)، تعین معنایی دارد و اختلافات مفسران، به سبب کاستی دانش آنان است، ولی از واقعیت کثرت دیدگاه های تفسیری نمی توان چشم پوشید. در این پژوهش، به علل پیدایش این حجم از دیدگاه ها نمی پردازیم، بلکه با هدف بیان نتایج وجود این دیدگاه های متکثر و به روش توصیفی ـ تحلیلی، در سه محور کلی آثار اعتقادی، تربیتی و تفسیری، به فواید وجود این احتمالات تفسیری در برخی از آیات قرآن پرداخته ایم. بر پایۀ سه محور یادشده، احتمالات تفسیری، هم در جنبه های اعتقادی مسلمانان اثرگذار است و هم نتایج تربیتی و اخلاقی دارد و نیز از جنبۀ منطق تفسیری، پیامدهایی قابل طرح در مباحث روش شناسی تفسیر دارد.

کلیدواژه ها: قرآن، تفسیر، احتمالات تفسیری، آثار وجود احتمالات تفسیری، نتایج احتمالات تفسیری.