در پاره ای از آیات و روایات، از زوج بودن آفریده ها سخن به میان آمده است. آیا این گزاره با یافته های علم بشری سازگار است؟ این دو سؤالی است که در این نوشتار پی گرفته می شود. گرچه اندیشمندان و مفسرین جسته و گریخته به این مقوله پرداخته اند، بررسی جامعی در این زمینه صورت نیافته است. دربارۀ معنا و مقصود از زوجیت، دست کم می توان چهار احتمال را مطرح کرد: جفت مکمل، مثل یا ضد داشتن یا مرکب بودن. مقالۀ پیش رو با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی، نشان می دهد هر یک از این معانی، علاوه بر اینکه با لغت سازگارند، با ادلۀ نقلی تطابق نسبی دارند و می توانند مقصود ادله باشند. همچنین این معانی با دستاوردهای علم و عقل بشر نیز همسویند. علاوه بر چهار احتمال یادشده، احتمال اراده جمیع این معانی به نحو استعمال لفظ در بیش از یک معنا و همچنین احتمال ارادۀ معنای جامع بین چهار معنای یادشده نیز وجود دارد و قابل پذیرش است.
سال دوازدهم، شماره دوم، پیاپی 23، پاییز و زمستان 1398
حامد ساجدی/ دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، پردیس فارابی sajedi2@gmail.com ابوالفضل ساجدی/ استاد گروه کلام و فلسفه دین مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره دریافت: 20/09/1397 ـ پذیرش: 18/02/1398
چکیده
در پاره ای از آیات و روایات، از زوج بودن آفریده ها سخن به میان آمده است. آیا این گزاره با یافته های علم بشری سازگار است؟ این دو سؤالی است که در این نوشتار پی گرفته می شود. گرچه اندیشمندان و مفسرین جسته و گریخته به این مقوله پرداخته اند، بررسی جامعی در این زمینه صورت نیافته است. دربارۀ معنا و مقصود از زوجیت، دست کم می توان چهار احتمال را مطرح کرد: جفت مکمل، مثل یا ضد داشتن یا مرکب بودن. مقالۀ پیش رو با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی، نشان می دهد هر یک از این معانی، علاوه بر اینکه با لغت سازگارند، با ادلۀ نقلی تطابق نسبی دارند و می توانند مقصود ادله باشند. همچنین این معانی با دستاوردهای علم و عقل بشر نیز همسویند. علاوه بر چهار احتمال یادشده، احتمال اراده جمیع این معانی به نحو استعمال لفظ در بیش از یک معنا و همچنین احتمال ارادۀ معنای جامع بین چهار معنای یادشده نیز وجود دارد و قابل پذیرش است. کلیدواژه ها: قرآن، زوجیت، خلقت، مجردات، جفت های مکمل.
