, Volume 15, Issue 2, No 29, Year 2025 , Pages 35-52

    Motivation of Moral Life basd on Human Immortality in Qur'an

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Alireza alebouyeh / Assistant Professor, Department of Moral Philosophy, Islamic Sciences and Culture / alebouyeh@isca.ac.ir
    Pages: 35-52 Receive Date: 2025/02/23 Accept Date: 2025/02/23
    Abstract: 
    The function of morality in humans is different depending on the dimensions of his existence. Some think that man is one-dimensional and material creature which destroyes by death, and others consider man to be two-dimensional (body and soul) which not destroyes by death and continues his life. Certainly, the function of ethics is different based on these two views. According to the first point of view, morality has a social function outside of the moral agent, and when a person dies, he takes all his moral achievements with him to the world of nothingness. But according to the second point of view, ethics has an internal function in addition to external function and it deals with human life and the truth and identity of human being is realized with moral values. In this approach, although his material dimensions decay, his moral dimensions, which are formed by positive or negative moral values, continues to live. It seems that the motivation of the moral environment is very different in these two views. In addition to the role of social function of ethics, this paper studies the role of immortality of man from the perspective of the Qur'an in the motivation of moral life.
    Keywords: 
    human immortality
    embodiment of actions
    external function of ethics
    internal function of ethics
    moral motivation
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :انگیزش زیست اخلاقی براساس جاودانگی انسان در قرآن
    Abstract: 
    کارکرد اخلاق در انسان برحسب نوع نگاه به ابعاد وجودی او فرق دارد. برخی انسان را تک ساحتی و مادی می پندارند که با مردن، نابود می شود و برخی دیگر انسان را دوساحتی (بدن و نفس) می دانند که با مردن، نیست نمی شود و همچنان به حیات خود ادامه می دهد. مسلّماً کارکرد اخلاق براساس این دو نگاه متفاوت است. براساس دیدگاه اول، کارکرد اخلاق کاملاً اجتماعی و بیرون از فاعل اخلاقی است و انسان با مردن تمام آنچه را به لحاظ زیست اخلاقی به دست آورده است همراه خود به عالم نیستی می برد. اما براساس دیدگاه دوم، اخلاق علاوه بر کارکرد بیرونی، کارکرد درونی نیز دارد و اخلاق با جان آدمی سروکار دارد و حقیقت انسان و شکل گیری هویت او با ارزش های اخلاقی تحقق می یابد و با مردن، گرچه ساحت مادی انسان در زیر خاک قرار گرفته، می پوسد، اما ساحتی که با ارزش های مثبت یا منفی اخلاقی شکل گرفته است، به حیات خود ادامه خواهد داد. به نظر می رسد انگیزه زیست اخلاقی در این دو نگاه بسیار متفاوت است. این مقاله کوشیده است علاوه بر نقش کارکرد اجتماعی اخلاق، نقش جاودانه بودن انسان از منظر قرآن در انگیزش زیست اخلاقی را تبیین کند.
    Keywords: 
    انگیزش اخلاقی
    تجسم اعمال
    کارکرد درونی اخلاق
    کارکرد بیرونی اخلاق
    جاودانگی انسان
    References: 
    • آل‌بويه، عليرضا، 1389، «نفي تک‌ساحتي و ميرا بودن آدمي در قرآن»، نقد و نظر، ش 50، ص 121ـ150.
    • آقاجاني، معصومه و زهرا خيري‌دوست، 1394، «توسعه پايدار در کنار عدالت و اخلاق در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد و بانکداري اسلامي، ش 1، ص 111-146.
    • ابن‌سينا، حسين‌بن عبدالله، 1383، رسالۀ نفس، همدان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و دانشگاه بوعلي سينا.
    • ـــــ ، 1889، «رساله فى دفع الغم من الموت» در: رسائل ابن‌سينا، تصحيح: ميکائيل‌بن‌ يحيي المهرني، ليدن، مطبع بريل.
    • اسلامي، سيد‌حسن، 1386، «قاعده زرين در حديث و اخلاق»، علوم حديث، سال دوازدهم، ش 3و4، ص 5-33.
    • اميني، محمدحسين و همكاران، 1397، «ﻋﻮاﻣﻞ و اﻟﮕﻮي اﻧﮕﯿﺰش از دﯾﺪﮔﺎه آﯾﺖ‌اﷲ ﻣﺼﺒﺎح ﯾﺰدي: ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ‌ـ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ»، روانشناسي و دين، ش 42، ص 21-38.
    • بهادري، محمدکريم و همكاران، 1391، «دستبرد علمي؛ مفاهيم، عوامل و راهکارها»، طب نظامي، ش 14، ص 168-177.
    • تاجريان، عليرضا، 1388، «نقشه راه رهبري براي توليد علم و فناوري، توسعه و پيشرفت»، راهبرد ياس، ش 20، ص 211-244.
    • تميمى‌آمدى، عبدالواحدبن‌محمد، بي‌تا، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دار الكتاب الاسلامي‌.
    • جهانيان، ناصر، 1392، «مباني اخلاقي امنيت اقتصادي»، اقتصاد اسلامي، ش 52، ص 5-32.
    • دهقان، رحيم، 1396، «بررسي تطبيقي ابعاد انگيزش اخلاقي در انديشه علامه طباطبائي و فينيس»، اخلاق وحياني، ش 12، ص 121-143.
    • رحمتي، سجاد و همكاران، 1399، «انگيزش اخلاقي از ديدگاه فخررازي»، پژوهشنامه اخلاق، ش 49، ص 7-26.
    • رشيدرضا، محمد، بي‌تا، تفسير المنار، بيروت، دار المعرفه.
    • ريچلز، جيمز، 1392، عناصر فلسفه اخلاق، ترجمة محمود فتحعلي و عليرضا آل‌بويه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.
    • سعادت مصطفوي، سيدحسن و همكاران، 1393، «ارائه الگو: راﻫﻜﺎري ﻗﺮآﻧﻰ ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ اﻧﮕﻴﺰه‌ﻫﺎي ﻋﺎﻟﻰ و ﺗﻀﻌﻴﻒ اﻧﮕﻴﺰه‌ﻫﺎي داﻧﻰ در زﻳﺴﺖ اخلاقي»، پژوهشهاي اخلاقي، ش 15، ص 7-26.
    • سوبر، اليوت، 1384، «خودگرايي روانشناختي»، در: جستارهايي در روانشناسي اخلاق، ترجمة منصور نصيري، قم، معارف.
    • سهروردي، شهاب‌‌الدين، 2009م، رسالة الابراج، تحقيق هانري کربن، پاريس، بيبليون.
    • ـــــ ، 1372، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح و مقدمه سيدحسين نصر، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
    • سيدقطب، 1425ق، فى ظلال القرآن، بيروت، دار الشروق.
    • شمسي، محمدمهدي و محمدرضا ضميري، 1399، «ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻧﮕﯿﺰش اﺧﻼﻗﯽ در اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒائی و ﻣﮏﻧﺎﺗﻦ»، پژوهشهاي نوين ديني، ش 3، ص 39-56.
    • صالحي‌اميري، سيدرضا و علي کريمي‌خوزاني، 1395، «نقش اخلاق اجتماعي بر امنيت اجتماعي و عمومي»، اخلاق در علوم و فناوري، ش 1، ص 11- 18.
    • صدرالمتألهين، 1382، الحکمة المتعالية في الأسفار العقلية الاربعة، تصحيح، تحقيق و مقدمه رضا اکبريان، تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا.
    • ـــــ ، 1389، المبدأ والمعاد، مقدمه و تصحيح سيدجلال‌الدين آشتياني، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • ـــــ ، 1410ق، الحکمة المتعالية في الأسفار العقلية الاربعة، چ چهارم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1397ق، الميزان في تفسير القرآن، چ دوم، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
    • طبرسي، فضل‌بن ‌حسن، 1373، مجمع البيان في تفسير القرآن، تصحيح فضل‌الله يزدى طباطبايى و هاشم رسولي، تهران، ناصر خسرو.
    • طوسى، محمدبن حسن، بي‌تا، التبيان في تفسير القرآن، تحقيق احمدحبيب عاملي، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • قرائتي، محسن، 1376، تفسير نور، قم، مؤسسة در راه حق.
    • کيان‌پور، سعيد و همكاران، 1399، «پيش‌بيني رابطه اخلاق و محيط کسب و کار با توسعه اقتصادي ايران»، اخلاق در علوم و فناوري، سال پانزدهم، ش 2، ص 93-99.
    • كاوياني،‌ محمد و محمدرضا كريمي، 1390، «ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﮕﻴﺰش اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ﺑﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎئی و ﻣﺎزﻟﻮ»، مطالعات اسلام و روان‌شناسي، ش 9، ص 79- 104.
    • گنسلر، هري ج، 1391، اخلاق صوري، ترجمة مهدي اخوان، تهران، علمي و فرهنگي.
    • محمدي ري‌شهري، محمد، 1362، ميزان الحكمه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي.
    • مرادي، حسن، 1384، «ﺩﯾﺪﮔﺎﻩ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎئی ﺩﺭﺑﺎﺭه ﻋﯿﻨﯿﺖ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﻭ ﺣﺮﯾﺖ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﯿﺰﺵ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺍﻃﻼﻗﯽ»، اخلاق وحياني، ش 8، ص 29-46.
    • مطهري، مرتضي، 1390، هدف زندگي، تهران، صدرا.
    • موحدي، سيدمحمدحسين، 1387، «اصول و ضوابط حاكم بر سير تمدن‌ها»، تاريخ در آينه پژوهش، ش 20، ص 161-184.
    • مهدوي‌نژاد، محمدحسين، 1391،‌ «ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﯽ از ﻣﺒﻨﺎي اﻧﺴﺎن‌ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و اﻧﮕﯿﺰش اﺧﻼﻗﯽ در اﻧﺪيشه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎئي»، حکمت صدرايي، ش 1، ص 95-108.
    • وجداني، فاطمه، 1395، «تدوين الگوي منابع انگيزش اخلاقي در قرآن (براساس تفسير الميزان)»، علوم تربيتي از ديدگاه اسلام، ش 7، ص 5-20.
    • هادي، اصغر، 1387، «اخلاق توحيدي و نقش آن در انگيزش»، معرفت، ش 130، ص 27-47.
    • 110 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    alebouyeh, Alireza.(2025) Motivation of Moral Life basd on Human Immortality in Qur'an. , 15(2), 35-52

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Alireza alebouyeh."Motivation of Moral Life basd on Human Immortality in Qur'an". , 15, 2, 2025, 35-52

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    alebouyeh, A.(2025) 'Motivation of Moral Life basd on Human Immortality in Qur'an', , 15(2), pp. 35-52

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    alebouyeh, A. Motivation of Moral Life basd on Human Immortality in Qur'an. , 2025; 15(2): 35-52