ًQur'an Shinakht, Volume 17, Issue 1, No 32, Year 2025 , Pages 155-172
The Methods of Teaching the Interpretation of the Qur'an in the Qom Seminary in the Last Century
Article Type:
Research
Writers:
Abbas ٍElahi
/ Assistant Professor at the Department of Qur'an Sciences, Al-Mustafa International University / abbas_elahi48@yahoo.com

Abstract:
This article examines the methods of teaching Qur'anic interpretation by the Qom seminary teachers in the 14th century SH. It aims to use past experiences for better teaching of Qur'anic interpretation in the future. The method used in this descriptive-analytical study is library and sometimes field observations. The research findings show that due to the difference in educational levels and the difference in the style of the presentation of interpretation, three methods of teaching interpretation have been common in the Qom seminary in the last century: passive, semi-active and active. The dominant method of teaching interpretation in the Qom's seminary is the passive method which includes explanations and lectures. Teaching interpretation in the semi-active method, which includes the participation of some learners in the teaching process, is ranked next. The third type, i.e. the active method, has not been seriously considered by the teachers of the Qom seminary during the last century and has been used only in the last two decades in specialized centers. The active method has been implemented through two methods of question and answer and participation of the learners in the discussion and encouraging them to give lectures or solve problems with the guidance of teachers.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :روشهای تدریس و آموزش تفسیر قرآن در حوزة علمیة قم در سدة اخیر
Abstract:
این مقاله به بررسی شیوههای تدریس تفسیر قرآن مدرسان حوزهی علمیهی قم در سدهی چهاردهم شمسی میپردازد و هدفش استفاده از تجارب گذشته برای آموزش بهتر تفسیر قرآن در آینده است. شیوهی مطالعه، کتابخانهای و گاهی مشاهدات میدانی، و روش حل مسئله توصیفی ـ تحلیلی بوده است. یافتههای بررسی نشان میدهد که با توجه به اختلاف سطوح تحصیلی و تفاوت سبک ارائهی تفسیر، در سدهی اخیر سه روش تدریس تفسیر در حوزهی علمیهی قم رایج بوده است: روش غیرفعال، نیمهفعال و فعال. روش غالب تدریس تفسیر در حوزهی علیمهی قم، روش غیرفعال با شیوهی توضیح و سخنرانی بوده است. تدریس تفسیر بهروش نیمهفعال که با مشارکت دادن بخشی از فراگیران در فرایند آموزش همراه است، در رتبهی بعدی قرار دارد. گونهی سوم، یعنی روش فعال در آموزش تفسیر، در طول سده کمتر مورد اهتمام مدرسان حوزهی علمیهی قم بوده و بیشتر در دو دههی پایانی این سده و در مراکز تخصصی بهکار گرفته شده است. روش فعال به دو شیوهی پرسش و پاسخ و مشارکت دادن فراگیران در بحث و ترغیب به ارائهی کنفرانس یا به شیوهی حل مسئله توسط فراگیران با راهنمایی استاد اجرا شده است.
References:
- ابنمنظور، محمدبن مکرم، 1414ق، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة.
- احدیان، محمد و محرم آقازاده، 1386، راهنمای روشهای تدریس برای آموزش و کارآموزی، تهران، آییژ.
- اخوان مقدم، زهره و فاطمه پیرایش، 1394، «آموزش مفاهیم و تفسیر قرآن با استفاده از تکنولوژی و روانشناسی رنگها»، نوآوریهای آموزشی، ش 56، سال چهاردهم، ص 38ـ59.
- آریان، حمید و جمعی از محققان، 1395، آفرینش انسان در قرآن، قم، مرتضی.
- آقازاده، محرم، 1388، راهنمایی روشهای نوین تدریس، تهران، آییژ.
- باغبانی، وحید، 1395، «جریانهای فهم قرآن کریم در ایران معاصر»، نقد کتاب قرآن و علوم دینی، ش 8، ص 193ـ217.
- باقی نصرآبادی، علی، 1379، رمز موفقیت علامه طباطبائی، تهران، امام عصر(عج).
- بستانى، فؤاد افرام، 1375، فرهنگ ابجدى عربى- فارسى، ترجمة رضا مهیار، چ دوم، تهران، اسلامی.
- بهرنگی، محمدرضا و طیبه آقایاری، 1383، «تحول ناشی از تدریس مشارکتی از نوع جیک ساو در وضعیت سنتی»، نوآوریهای آموزشی، ش 10، ص 129ـ145.
- پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مروری بر نقشآفرینی حوزة علمیة قم در زمینه تفسیر قرآن، ۸۱۷۸، https://irdc.ir/fa/news/8178
- پایگاه اطلاعرسانی حدیث شیعه، https://hadith.net
- خانی، احمد، 1392، «روش شناسی و گرایشهای تفسیری امام خمینی»، حضور، ش87، ص 22ـ 39.
- خبرگزاری بین المللی قرآن، https://iqna.ir
- خزعلی، ابوالقاسم، 1391، انوار جاودان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- خزعلی، ابوالقاسم، 1393، نگاهی به قطرهای از زلال جوشان حمد، تهران، خیمه.
- خسروشاهی، سید هادی، 1392، خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره علامه سیدمحمدحسین طباطبائی، تهران، کلبه شروق.
- خورشیدی، عباس، 1389، روشها و فنون تدریس، تهران، یسطرون.
- رضایی اصفهانی، محمدعلی، 1377، شیوههای تحصیل و تدریس در حوزههای علمیه، قم، بوستان کتاب.
- زرقانى، محمد عبد العظیم، بیتا، مناهل العرفان فی علوم القرآن، دار احیاء التراث العربى، بىجا، بىتا.
- صفوی، امان الله، 1389، روشها، فنون و الگوهای تدریس، چ پنجم، تهران، سمت.
- صفوی، محمدرضا، 1395، تفسیر آموزشی قرآن کریم «معانی واژهها و ساختارها»، چ هشتم، قم، بوستان کتاب.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1383، المیزان فی تفسیر القرآن، چ نهم، قم، جامعه مدرسین.
- گیج، ن، ل و برلاینر د، سی، 1372، روان شناسی تربیتی، ترجمة غلامرضا خویی نژاد و همکاران، مشهد، حکیم فردوسی.
- مدبر اسلامی، علی، 1396، «مدرسه تفسیری علامه جوادی آملی»، معارج، ش1، ص 5ـ33.
- مشکینی اردبیلی، علی، 1388، تفسیر روان، قم، الهادی.
- مطهری، مرتضی، 1396، مسأله حجاب، چ صد و چهاردهم، تهران، صدرا.
- معین، محمد، 1382، فرهنگ معین، چ سوم، تهران، زرین.
- مکارم شیرازی، ناصر، 1386، پیام قرآن، چ نهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
ٍElahi, Abbas.(2025) The Methods of Teaching the Interpretation of the Qur'an in the Qom Seminary in the Last Century. ًQur'an Shinakht, 17(1), 155-172 https://doi.org/10.22034/qoranshenakht.2024.5000628
Abbas ٍElahi."The Methods of Teaching the Interpretation of the Qur'an in the Qom Seminary in the Last Century". ًQur'an Shinakht, 17, 1, 2025, 155-172
ٍElahi, A.(2025) 'The Methods of Teaching the Interpretation of the Qur'an in the Qom Seminary in the Last Century', ًQur'an Shinakht, 17(1), pp. 155-172