, Volume 6, Issue 1, No 11, Year 2025 , Pages 51-72
The Expediency of the Glorious Quran in Report-giving
Writers:
Mohammad reza Amin
/ PhD student of commentary and sciences of the Quran, IKI / mr.amin451@yahoo.com
/ PhD student of commentary and sciences of the Quran, IKI / mr.amin451@yahoo.comAbstract:
Using a "thematic commentary" method, the present paper which seeks to clear up some of the doubts cast the report-giving which contradicts the real message of the Quran, expounds the question whether the Quran includes gives wrong reports or- so to speak-acts from expediency so the people's guidance or some other purposes may be achieved. This undesirable idea of expediency is not directly found in the Quran. However, we can find the Quranic view about this kind of expediency in the contents of some of its verses when exploring the literal and idiomatic meaning of "expediency". Expediency literally has a positive meaning, but sometimes it has a negative one. In order to find a Quranic answer to the aforementioned question two things are worth considering: one the Quranic verses relating to the features, functions and aims of the Quran and second, the verses which point up God's attributes and aims as a Quranic text. The research findings confirm that there are no factors or undesirable idea of expediency in the Quran
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :مصلحت‌اندیشی قرآن کریم در اِخبار
Abstract:
نوشتار حاضر با هدف پاسخ به بخشی از شبهات موجود درباره‌ی اِخبارهای قرآن کریم، به روش «تفسیر موضوعی» می پردازد که آیا امکان دارد قرآن به هدف تأمین مصلحت هدایت مردم یا به هدفی دیگر، در اِخبارهای خود خلاف را خبر دهد و ـ در اصطلاح ـ مصلحت اندیشانه عمل کند؟ این مصلحت اندیشی مذموم مستقیماً از جمله موضوعات قرآن نیست، اما می توان به ضمیمه‌ی کاوش در معنای لغوی و اصطلاحی «مصلحت»، نظر قرآن نسبت به آن را از مضامین برخی آیات برگرفت. ریشه‌ی لغوی «مصلحت اندیشی» بار معنایی مثبت دارد، اما این واژه گاهی معنایی منفی نیز می یابد. برای یافتن پاسخ قرآنی به این سؤال، دو مسیر پیموده می شود: بررسی آیات دربر دارنده‌ی اوصاف، کارکردها و اهداف قرآن کریم؛ و کاوش در آیات بیانگر اوصاف و مقاصد خداوند به عنوان ماتن قرآن. حاصل پژوهش حاضر این است که قرآن عوامل و نشانه های مصلحت اندیشی مذموم را ندارد.
References:
- ابن‌منظور، محمدبن مکرم، 1414ق، لسان العرب، چ سوم، بيروت، دار صادر.
- احمدي، علي، 1383، مجمع تشخيص مصلحت نظام (بررسي سياسي‌ـ‌حقوقي جايگاه، ساختار و کارکردها)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامي.
- ازدي، محمدبن حسن، 1426ق، جمهرة اللغة، مشهد، مؤسسة چاپ و نشر آستان قدس رضوي.
- ازهري، محمدبن احمد، 1421ق، تهذيب اللغة، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- انواري، جعفر، 1390، انگارة تحريف قرآن، ويراست 2، قم، انتشارات مؤسسة امام خميني.
- ايازي، محمدعلي، 1378، قرآن و فرهنگ زمانه، رشت، انتشارات کتاب مبين.
- بابايي، علي‌اکبر، غلام‌علي عزيزي‌کيا، مجتبي روحاني‌راد، 1388، روش‌شناسي تفسير قرآن، چ چهارم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- توکلي، اسدالله، 1384، مصلحت در فقه شيعه و سني، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- جوهري، اسماعيل‌بن حماد، 1407ق، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربية، تحقيق: احمد عبدالغفور العطار، چ چهارم، بيروت، دار العلم للملايين.
- حکيم، محمدتقي، 1979م، الاصول العامة للفقه المقارن، چ دوم، بي‌جا، مؤسسة آل‌البيت للطباعة والنشر.
- حميري، ابن‌هشام، 1383ق، السيرة النبوية، تحقيق: محمد محيي‌الدين عبدالحميد، قاهره، مکتبة محمدعلي صبيح وأولاده.
- دامن‌پاک مقدم، ناهيد، 1380، بررسي عرفي بودن زبان قرآن، تهران، نشر تاريخ و فرهنگ.
- رضايي، حسن‌رضا، 1383، قرآن و فرهنگ زمانه، قم، انتشارات مرکز مديريت حوزة علميه.
- رمضان البوطي، محمدسعيد، 1412ق، ضوابط المصلحة في الشريعة الاسلامية، چ ششم، دمشق، دار المتحدة.
- ساجدي، ابوالفضل، 1383، زبان دين و قرآن، قم، مرکز انتشارات مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- سعيدي روشن، محمدباقر، 1383، تحليل زبان قرآن و روش‌شناسي فهم آن، قم، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشة اسلامي و پژوهشکدة حوزه و دانشگاه.
- ـــ، 1389، زبان قرآن و مسائل آن، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاه‌ها.
- شريف مرتضى، 1405ق، رسائل المرتضى، ج 2، تحقيق: احمد حسيني، قم، دار القرآن الکريم.
- شوکاني، محمدبن على، 1414ق، فتح القدير، دمشق، بيروت، دار ابن‌کثير، دار الکلم الطيب.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، چ پنجم، ج 7 و ج 2، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسين حوزة علميه قم.
- طبرسي، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البيان فى تفسير القرآن، چ سوم، با مقدمه محمدجواد بلاغى، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
- طبرى، محمدبن جرير، 1412ق، جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 2، بيروت، دار المعرفة.
- طوسى، محمدبن حسن، بي‌تا، التبيان فى تفسير القرآن، ج 6 و 10، با مقدمه شيخ آغابزرگ تهرانى و تحقيق احمد قصير عاملي، بيروت.
- عسکري، ابوهلال، 1412ق، الفروق اللغوية، تحقيق: مؤسسة النشر الاسلامي، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين بقم المشرفة.
- عميد، حسن، 1360، فرهنگ فارسي عميد، چ سوم، تهران، موسسة انتشارات اميرکبير.
- غزالي، محمد، 1417ق، المستصفى، تحقيق: محمد عبدالسلام عبدالشافي، بيروت، دار الکتب العلمية.
- فراست‌خواه، مقصود، 1376، زبان قرآن، تهران، شرکت انتشارات علمي و فرهنگي.
- فراهيدي، خليل‌بن احمد، 1409ق، کتاب العين، تحقيق: مهدي مخزومي و ابراهيم سامرايي، چ دوم، ايران، مؤسسة دار الهجرة.
- فقيه، حسين، 1388، «قرآن و فرهنگ عصر نزول»، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- فيروزآبادي، محمدبن يعقوب، بي‌تا، القاموس المحيط، بي‌جا، بي‌نا.
- قاسمى، محمد، 1418ق، محاسن التأويل، ج 2، تحقيق: محمد باسل عيون السود، بيروت، دار الکتب العلمية.
- قريشي، حسن، 1379، «پيام آسماني غدير و مصلحت‌سنجي‌ها»، فرهنگ کوثر، ش 48، ص 33ـ37.
- کريمي، مصطفي، بي‌تا، جزوة درس قرآن‌شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- محقق حلي، نجم‌الدين ابوالقاسم جعفربن الحسن، 1413ق، الرسائل التسع، تحقيق: رضا استادي، قم، مکتبة آية‌الله العظمى المرعشي.
- محقق حلّي، نجم‌الدين ابوالقاسم جعفربن الحسن، 1403ق، معارج الاصول، تحقيق: محمدحسين الرضوي، قم، مؤسسة آل‌البيت للطباعة والنشر.
- محمدبن اسحاق بن يسار، بي‌تا، سيرة ابن اسحاق، تحقيق: محمد حميدالله، بي‌جا، معهد الدراسات والابحاث للتعريف.
- مدرسي يزدي، محمدرضا، 1426ق، التشيع من رئي التسنن، تحقيق: عبدالرحيم الحمراني، قم، صحيفة المعرفة.
- مسعودي، محمدهاشم، 1389، ماهيت و مباني کلامي تکليف، چ دوم، قم، بوستان کتاب.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1387، قرآن‌شناسي، ويراست جديد، قم، انتشارات مؤسسة امام خميني.
- معرفت، محمدهادي، 1423ق، شبهات وردود حول القرآن الکريم، قم، مؤسسة التمهيد.
- معرفت، محمدهادي، 1390، قرآن و فرهنگ زمانه، ترجمه: حسن حکيم‌باشي، قم، مؤسسة فرهنگي تمهيد.
- معين، محمد 1371، فرهنگ فارسي، چ هشتم، تهران، مؤسسة انتشارات اميرکبير.
- واحدى، على‌بن احمد، 1411ق، اسباب نزول القرآن، تحقيق: کمال بسيونى زغلول، بيروت، دار الکتب العلمية.
- وکيل‌زاده، رحيم، 1381، مصلحت و جايگاه آن در حقوق اسلام، تبريز، دانشگاه تبريز ـ مؤسسه تحقيقات علوم اسلامي و انساني.
- هاشمي، حسين، 1381، مجمع تشخيص مصلحت نظام (تحليل مباني فقهي و حقوقي)، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي حوزة علميه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Amin, Mohammad reza, Waezi, Ahmad.(2025) The Expediency of the Glorious Quran in Report-giving. , 6(1), 51-72
Mohammad reza Amin; Ahmad Waezi."The Expediency of the Glorious Quran in Report-giving". , 6, 1, 2025, 51-72
Amin, M, Waezi, A.(2025) 'The Expediency of the Glorious Quran in Report-giving', , 6(1), pp. 51-72
